Suriye’nin Rakka kentini yaklaşık üç yıldır elinde tutan IŞİD, son olarak Humus kırsalındaki Palmyra’yı ele geçirmesiyle yeniden gündemin ilk sıralarına tırmandı.

Örgütün şimdi de Halep kırsalı ve Haseke’ye yönelen saldırıları, yeni bir sürecin başlamasına sebep olacak gibi görünüyor.

Bu sürece geçmeden, IŞİD’in Suriye’de bugüne kadarki kazanımlarını özetleyelim:

Halen Suriye’nin neredeyse yarısı, Irak ile sınır kapılarının tümü, önemli gaz ve petrol rezervleri örgütün kontrolü altında.

Gerçi IŞİD’in ele geçirdiği bölgelerin çoğu çöl, büyük yerleşimler pek yok.

Haseke, Rakka ve Türkiye sınırındaki birkaç noktada YPG-Suriye ordusu ve IŞİD arasında çatışmalar iyice şiddetlendi. Birkaç yer el değiştirdi.

Nüfusun çoğunluğu, ticaret ve sağlık gibi kamu hizmetleri hala Suriye ordusunun kontrolündeki bölgelerde yoğunlaşmış durumda.

Ancak örgüt, Şam kırsalı dahil neredeyse bütün kent kırsallarında az ya da çok varlık gösteriyor, kazanımları hem Suriye ordusunun kontrolündeki bölgeler hem de diğer silahlı gruplar için tehdit oluşturuyor.

IŞİD stratejisi

Peki IŞİD, Suriye’de ilerlemesini ve ilerlediği yerlerde tutunmasını neye borçlu? Stratejisinin esasları neler?

• Grup ile aynı ideolojiye sahip çok sayıda insan ve din adamı olması. Bunun yanısıra katılanlar arasında iyi eğitimli, birkaç yabancı dil bilen, işinde başarılı yüksek profilli militanlar da bulunuyor.
• Örgütün destek kazanmak, yerel halkı ve rakiplerini etkilemek için sosyal medyayı çok iyi kullanması. Sık sık Hollywood filmlerini aratmayan filmlerin yanısıra yabancı militanların tanıtıldığı videolar yayınlıyor. Bu videolarda, mesela Kosova’dan ya da İngiltere’den katılanlar kendi dillerinde örgütü anlatarak katılım çağrısı yapıyor. Sosyal medya hesaplarını çeşitli dillerde ve aktif olarak kullanan örgüt, dergi de yayınlıyor.
• Korku ve güç vurgusu esasları üzerine kurulu psikolojik savaş. IŞİD’in kendi bölgelerine yaklaştığı söylentileri bile bazı aşiretlerin ve silahlı grupların saf değiştirmesine yetebiliyor.
• Örgütün girdiği yerlerde elektrik-su-hastane gibi kamu hizmetleri dahil günlük hayatın akışını koruması.
• Ele geçirdiği bölgelerdeki petrol, tarihi eser gibi para getiren kazanımlarını satması ve el koyduğu bankalardaki paraları devlet tesisi anlayışı içinde kullanması.
• Örgüt içindeki militanların ihtiyaçlarını düzenli olarak sağlaması. Katılım çağrılarında çeşitli vaatlerde bulunan örgüt, ailesi ile birlikte Rakka’ya gelenlere kentten kaçanların evlerini tahsis ediyor. Yine Rakka’da Arapça bilmeyen militanlar ve aileleri için okullar bulunuyor.
• Saldırılarını güzergah ele geçirme, petrol-banka gibi stratejik hedefler gözeterek gerçekleştirmesi.
• Suriye-Irak yönetimleri arasındaki koordinasyonun istenen düzeyde sağlanamaması.
• IŞİD’e katılımların, ele geçirdiği tarihi eserlerin ve dolaşıma soktuğu paranın izinin sürülmemesi.

Yeni hedef

Örgütün yeni hedefi Halep kırsalı ve Haseke. Amaç, kuzeyden Halep kırsalını geçerek kent merkezine ulaşan hattı kesmek.

Bu hattı ele geçirerek ilerlemeleri, Nusra Cephesi – Ahrar u Şam ittifakının yanı sıra Suriye Ordusu ve YPG gibi sahadaki diğer silahlı oluşumları da doğrudan etkileyecek yeni bir süreci başlatabilir.

Halep merkezi hep denetiminde tutan Suriye ordusu, uzun süredir banliyölerin kontrolünü sağlamaya, kenti kırsaldan ayıran bir güvenli kuşak oluşturmaya çalışıyor.

Ayrıca Türkiye’de Kilis’ten başladığını ve silahlı grupların lojistik ikmal için kullandığını öne sürdüğü hattın kontrolünü ele geçirmeye çalışıyor.

Hattın, Halep merkezden Handarat’a kadar olan kısmı Suriye ordusunun denetiminde.

Handarat ile Türkiye sınırı arasındaki kısmı ise cihatçıların da aralarında olduğu çeşitli silahlı grupların kontrolünde. IŞİD birkaç gündür bu hatta yakın yerleşim birimlerine saldırarak bazı köyleri ele geçirdi.

IŞİD’in Halep kırsalındaki çatışmalar için Rakka’dan destek gönderdiği ve buradaki Nusra Cephesi ve diğer gruplardan IŞİD’e biat edenler olduğu gelen haberler arasında. IŞİD’in bu hattı ele geçirmesiyle birlikte olabilecekleri şöyle sıralamak mümkün:

IŞİD, Halep kırsalı-Rakka-Deyr Ez Zor üzerinden Irak’a açılan bir hat oluşturabilir. Bu durumda Haseke’nin ülkenin geri kalanıyla bağlantısı koptuğu gibi, kentin IŞİD’e karşı savunulması da güçleşebilir.

IŞİD, Halep kırsalında bulunan çok sayıda silahlı grubu yer değiştirmeye ya da örgüte biat etmeye zorlayabilir. Bu durumda kırsalda yaşayan siviller büyük gruplar halinde Türkiye sınırına yığılabilir. Her zamanki gibi bunların arasına cihatçılar ve diğer silahlı grup üyelerinin sızması endişesi doğar.

Örgütün, YPG kontrolündeki Halep – Afrin’in yanısıra Halep içine kadar ilerlemesi kolaylaşır.

İdlib’i elinde tutan Nusra Cephesi ve Ahrar u Şam (Fetih Ordusu) ile IŞİD arasında uzlaşma sağlanmadığı sürece, uzun süreli şiddetli çatışmaların olduğu bir dönem başlayabilir. Halep’in batısında kalan İdlib’deki Nusra Cephesi ve Ahrar u Şam yönetimi, IŞİD için hem stratejik açıdan baskı hem de rekabet sebebi.

IŞİD, Rakka kenti ile birlikte Türkiye – Suriye sınırının önemli bir bölümünü ele geçirmiş olur.

Halep kırsalından ve Rakka’dan kaçanlarla birlikte nüfusu 3 milyonu aşan Halep’ten, güvenli sayılan diğer kentlere büyük göç dalgaları başlayabilir.

Halep’in batısının Fetih Ordusu, doğusunun IŞİD kontrolünde olduğu göz önüne alındığında IŞİD, Akdeniz’e paralel uzanan Hama – Humus kentleri ve Şam’a kadar uzanan bölgede daha kolay ilerleyebilir.