Sağlıkta Dönüşüm Programı yürürlüğe girdiği tarihten bu yana sağlık hizmetinin sunumunda ve finansmanında önemli değişiklikler gerçekleşti. Değişikliklerin vatandaşlar açısından olumlu olduğunu söylemekse zor

Asgari ücretin net 846 TL olduğu Türkiye’de, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 1.121 TL, yoksulluk sınırı 3.554 TL. Sağlık hizmeti ise aylık harcama kalemlerinde önemli bir yer tutuyor. DİSK’in hazırladığı rapora göre dört kişilik bir ailenin sağlık harcamaları gıda, giyim, konut, ısınma gibi aylık harcamaları arasında % 2 ile dördüncü sırada yer alıyor. Ancak vatandaşların belini asıl büken sağlık hizmetinden yararlanırken ödemek zorunda kaldıkları katılım payları.

Muayene katılım payı, ilaç katılım payı, reçete ücreti, tetkik farkı ücreti, erken muayene farkı gibi değişik isimlerde aylıklardan kesilerek veya eczanelerde tahsil edilen katılım paylarına bir de her ay ödenen Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri ekleniyor.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na ve Sağlık Uygulama Tebliği’ne (SUT) göre katılım payı alınacak durumlar şöyle sıralanıyor:

1. Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi katılım payı

İkinci ve üçüncü basamak resmi sağlık hizmeti sunucularında 8 TL, özel sağlık hizmeti sunucularında ise 15 TL. Kurumdan gelir ve aylık alanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler için gelir ve aylıklarından, diğer kişiler için eczanelerce kişilerden tahsil edilir.

2. Ayakta tedavide sağlanan ilaçlar ve reçeteler için katılım payı

Her bir reçete için üç kutuya kadar temin edilen ilaçlar için 3 TL, üç kutuya ilave temin edilen her bir kutu ilaç için 1 TL. Enjektabl formlar ile serum, beslenme ürünleri ve majistraller için kutu sayısına bakılmaksızın her bir kalem 1 kutu olarak değerlendiriliyor. Kurumca bedeli karşılanan ilaçlar için, kurumdan gelir ve aylık alanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişilerden yüzde 10, diğer kişilerden yüzde 20 oranında katılım payı alınıyor.

3. On gün içerisinde başvurularda ilave ücret

Birinci basamak sağlık kuruluşları muayeneleri, kurumca belirlenen kronik hastalıklar ve acil haller hariç olmak üzere 10 gün içerisinde aynı uzmanlık dalında farklı sağlık hizmeti sunucusuna yapılan başvurularda, muayene katılım payı tutarları 5 TL artırılarak tahsil ediliyor. Artırılan 5 TL’lik tutar, kurumdan gelir ve aylık alanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler için gelir ve aylıklarından, diğer kişiler için ise eczanelerde tahsil ediliyor.

4. Tıbbi malzemede katılım payı

Vücut dışı protez ve ortezlerden, görmeye yardımcı tıbbi malzemelerden, ağız protezlerinden, sağlık raporunda hayati öneme haiz olduğu belirtilmeyen diğer protezler ve ortezlerden katılım payı alınıyor. Vücut dışı protez ve ortezlerden, kurumdan gelir ve aylık alanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler için yüzde 10, diğer kişiler için yüzde 20 oranında katılım payı alınıyor.

5. Yardımcı üreme yöntemi katılım payları

Yardımcı üreme yöntemi tedavilerinde birinci denemede %30, ikinci denemede %25 oranında olmak üzere bu tedaviler için belirlenen bedeller üzerinden katılım payı alınıyor. Tedavinin sağlandığı sağlık hizmeti sunucusu tarafından kişilerden tahsil ediliyor.

6. İstisnai sağlık hizmetlerinde ilave ücret uygulanması

SUT listelerinde yer alan işlem bedellerinin 3 katını geçmemek üzere ilave ücret alınabiliyor. 2012’de yayımlanan SUT’ta 12 kalemde tanımlanan istisnai sağlık hizmeti, 29’a çıkartıldı. Buna göre sözleşmeli veya protokol imzalamış sağlık kuruluşlarında 100 TL ila 7.500 TL arasında ilave ücret alınabiliyor.

7. Otelcilik hizmetlerinde ilave ücret uygulaması

Asgari banyo, TV ve telefon bulunan 2 yataklı odalarda sundukları otelcilik hizmetleri için “standart yatak tarifesi” işlem bedelinin 1,5 katını, tek yataklı odalarda ise 3 katını geçmemek üzere kişilerden ilave ücret alınabiliyor. Tek kişilik tuvaletsiz özel oda günlük 60 TL, tuvaletlisi 90 TL, iki yataklı tuvaletli odalar ise günlük 45 TL’ye geliyor.

8. Özel Sağlık Kuruluşlarında %200 fark

SGK ile anlaşmalı özel hastaneler A-B-C-D-E olarak gruplandırıldı ve E grubu hastanelerde %10, A grubu hastanelerde %90 oranında ilave ücret alınabilmesinin önü açıldı. Son yapılan düzenlemeyle ise ilave fark ücretleri %200′e kadar çıkarıldı. Mevcut sistemde %90 farkı sadece A grubundaki hastaneler alabilirken, şimdi %200′lük ilave ücreti grubu fark etmeksizin tüm özel hastaneler alabiliyor.

9. Genel Sağlık Sigortası Primleri

Katılım payları dışında sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek amacıyla bir de her ay GSS primi ödemek gerekiyor. Kanuna göre primler ise şöyle (2013’ün ikinci altı ayı için):

Aylık geliri asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilenler için 40,86 TL,

Aylık geliri asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilenler için 122,58 TL,

Aylık geliri asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilenler için 245,16 TL.