Deprem sonrası yaşanan ağır tablo ve Erdoğan’ın 10 ilde OHAL ilan etmesi ile seçimler için “Ertelenecek mi?” sorusu tartışılmaya başlandı. Erteleme açıklamalarına muhafetten tepkiler geldi. CHP lideri Kılıçdaroğlu “Seçimin ertelenmesi taleplerinin altında seçimden kaçma iradesi var. Ancak bu iradeyi YSK üzerinden hayata geçirmek yani kendi çıkarlarına göre bir defaya mahsus özel kararlar aldırmak istiyorlar. Seçimden kaçmanın hiç kimseye bir yararı yoktur. Ancak zararını tüm ülke çekecektir” dedi
Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta meydana gelen 7.7 ve 7.6 şiddetinde depremlerde, çok sayıda binanın yıkıldı ve binlerce kişinin hayatını kaybetti.
Erdoğan’ın 10 ilde olağanüstü hal (OHAL) ilan etmesi ile normalde 18 Haziran’da yapılması gereken fakat 14 Mayıs’a çekilmesi planlanan seçimler için “Ertelenecek mi?” sorusu tartışılmaya başlandı. Anayasa “Sadece savaş olursa seçim ertelenebilir” dese de kulis bilgisi yazan kimi yazarlar seçimlerin sonbahara erteleneceğini öne sürüyordu. Siyasilerden ilk açıklama ise Bülent Arınç’tan geldi.
Arınç, Maraş merkezli depremlerin ardından vatandaşların yaralarının sarılmasına odaklanılması için seçimlerin ivedilikle ertelenmesi gerektiğini savundu.
Anayasanın 78. maddesine göre seçimlerin sadece savaş sebebiyle ertelenmesinin mümkün olduğu, seçimlerin daha fazla ertelenemeyeceği yorumlarını eleştiren Arınç, “Evet, bu hüküm var ama anayasalar kutsal metinler değillerdir, hukuki metinlerdir. Yasama organı her zaman anayasa maddesini ilga edebilir, değiştirebilir ve yenisini koyabilir” diyerek Anayasa’nın askıya alınması ve hukuksuzluz çağrısında bulundu.
Ülkenin bir an önce seçim stresinden kurtulması gerektiğini öne süren Arınç, “Ne mayısta ne de haziranda seçim olmaz, olamaz” ifadelerini kullandı ve ertelemeye dair bazı öneriler sundu.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur. pic.twitter.com/PoiEQSWNCH
— Bülent Arınç (@bulent_arinc) February 13, 2023
Gündem olan bu çıkışa ilişkin CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’ndan ilk yorum geldi. Gazeteci ve yazar Murat Yetkin’e konuşan Kılıçdaroğlu, “Seçimin ertelenmesi taleplerinin altında seçimden kaçma iradesi var. Ancak bu iradeyi YSK üzerinden hayata geçirmek yani kendi çıkarlarına göre bir defaya mahsus özel kararlar aldırmak istiyorlar. Sayın Arınç’ın açıklaması bunu gösteriyor” dedi.
Sözlerini sürdüren Kılıçdaroğlu, “Tekrar ediyorum; kimseye özgü hukuk normu oluşturulamaz. Yapılması gereken, ister erken seçim olarak 14 Mayıs, ister zamanında 18 Haziran olsun, ivedilikle seçim tarihinin belirlenmesidir. Seçimden kaçmanın hiç kimseye bir yararı yoktur. Ancak zararını tüm ülke çekecektir” ifadelerini kullandı.
Bülent Arınç’ın seçimlerin ertelenmesinin zaruri olduğuna dair açıklamasını eleştiren CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, paylaşımında “Daha enkaz kaldırma çalışması dahi bitmeden seçim fırsatçılığı yapan bu zihniyetten ivedilikle kurtulmamız lazım!” dedi.
Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, iktidarın seçimlerin ertelenmesi için çalışmaya başladığını belirterek “Deprem felakettir, diktatörlüğe geçiş için “Allah’ın lütfu” değildir” diyerek tepki gösterdi. Demirtaş, iktidarın depremin enkazı sürerken, hukukçulara seçimlerin ertelenmesi için çalışma yapılması talimatı verdiğini belirterek “Seçimler, Anayasa’nın 78. maddesine göre sadece TBMM’de ve resmen ilan edilmiş savaş hali kararıyla ertelenebilir. Bunun istisnası yoktur. TBMM’yi yok sayıp seçimleri erteleme kararı almak, açıkça siyasi darbe olur” dedi.
DEVA Partisi Sözcüsü İdris Şahin ise “Anayasamıza göre mevcut durumda seçimlerin ertelenmesi mümkün değildir” dedi. Seçimleri Cumhurbaşkanı’nın da YSK’nın da erteleyemeyeceğini belirten Şahin, “Anayasamız Sayın Cumhurbaşkanı’nın da YSK’nın da üstündedir” ifadelerini kullandı.
“Seçim, Anayasa ne zaman diyorsa, seçim yasası ne zaman diyorsa o zaman yapılır” diyen Şahin, “Hukuk var ortada. Hukuksuzluk daha yeni on binlerce canımızı aldı. Hukuk ne diyor? Anayasamızın 78. maddesine göre Gazi Meclisimiz sadece ve sadece savaş durumunda seçimi 1 yıl erteleyebilir. Başka hiçbir sebeple seçimler geriye bırakılamaz. Yani Anayasamıza göre mevcut durumda seçimlerin ertelenmesi mümkün değildir” ifadelerini kullandı.
Mevcut kanunlara göre seçim tarihinin 18 Haziran olduğunu söyleyen Şahin, “Hukuk, seçim için 18 Haziran’ı emretmektedir” dedi.
İYİ Parti Sözcüsü ve Genel Başkan Başdanışmanı Kürşad Zorlu, sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımda, “Anayasamıza göre seçimlerin vaktinde gerçekleşmesi İYİ Partinin temel yaklaşımı olacaktır” dedi.
Zorlu, paylaşımında şu ifadeleri kullandı: “Seçim tarihiyle ilgili bazı açıklamalar kamuoyuna yansımaktadır. Elbette öncelikli hedefimiz yaralarımızın hemen sarılmasıdır. İşte hem bu sürecin ve ülke sorunlarının etkin çözümü hem de Anayasamıza göre seçimlerin vaktinde gerçekleşmesi İYİ Partinin temel yaklaşımı olacaktır.”
Geçtiğimiz hafta, Reuters’a konuşan bir Türk yetkili “Şu anda göründüğü kadarıyla seçimlerin 14 Mayıs’ta yapılmasının önünde ciddi engeller olduğunu” aktardı.
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Murat Yetkin’e verdiği röportajda, 14 Mayıs ihtimalinin zayıfladığını ve 18 Haziran’da seçimlerin yapılacağını düşündüğünü ifade etti. CHP kulislerinde ise Erdoğan’ın seçimi bir yıl ileriye atmak için baskı yaptığı savı ileri sürülüyor.
Habertürk Yazarı Fatih Altaylı, köşesinde, seçimlerin altı ay veya bir yıl ertelenebileceğine yönelik kendisine bilgiler geldiğini duyurdu. Halk TV Yazarı Mehmet Tezkan ise “YSK, ‘Depremden 13 milyon insan etkilendi. 10 milyona yakın seçmen yer değiştirdi. Seçmen kütükleri yok oldu, kayıt kuyut kalmadı, yenilemem lazım, önemli bir seçmen kitlesini saf dışı bırakamam. Seçimi etkiler’ diyerek…Ve… Hazırlık yapamadım bahanesiyle seçimi eylül ayına öteleyebilir… Galiba böyle de olacak…” diyerek yazdı.
Peki, seçimin ertelenmesi olasılığı var mı? Başta Anayasa olmak üzere kanunlar bu konuda ne tür maddelere sahip? YSK ve Anayasa Mahkemesi gibi kurumlar tarihin ileriye atılmasında nasıl bir rol oynayabilir?
Seçimlerin ertelenmesi gerektiğine dair açıklamalara tepkiler sürüyor. Emek Partisi (EMEP) seçimleri erteleme eğilimlerine tepki göstererek, “Kaçamazsınız, seçim yapılmalıdır” açıklaması yaptı. Anayasa, milletvekili seçim kanunu, cumhurbaşkanı seçim kanunundan maddelerin hatırlatıldığı EMEP açıklamasında, “OHAL altında KHK’lerle yönetmeye alışmış, Anayasayı ihlal etmekte bir sorun görmeyen tek adam yönetimi deprem gerekçesiyle seçimden kurtulmaya çalışıyor” denildi.
EMEP Genel Başkan Yardımcısı Selma Gürkan imzalı açıklamada “Bu seçim zamanında yapılmalıdır. Halkın yaralarını sarabilmesinin koşullarından biri de bu iktidara bir gün bile fazladan katlanmak zorunda kalmamasıdır. Halk güvenini kaybetmiştir ve deprem bölgesinde kaos ‘mekaniği’nin devreye sokulma çabalarına karşı da, bahanelerle OHAL ilan edilmesine de artık talimlidir. Kaçamazsınız. Seçim yapılmalıdır. ifadeleri yer aldı.
Sendika.Org
