Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, dört yıl önce gündeme getirilip rafa kaldırılan “rant vergisi”ni İmar Kanunu’nda değişiklik içeren taslağa koydu. Taslağa göre, imar planı değişikliklerinde arsada değer artışı olursa farkın tamamı devlete ödenecek. Değer artışını belirleyen komisyonun ne kadar tarafsız olacağı, iktidar destekli şirketlere değer artışlarını ne ölçüde yansıtacağı ise soru işareti. Ancak Cengiz İnşaat’ın, İzmir Mavişehir’de yeşil alanken ticari alana dönüştürülen araziyi 4,5 milyon TL’ye satın alıp en ucuzu 1 milyon TL’lik 366 konut ve 33 ticari üniteli proje kurması, soru işaretlerine yanıt niteliğinde

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Yeni Ekonomi Programı’nda işareti verilen yeni vergi kalemlerinden ilki için kolları sıvadı.

İlk olarak 2014 yılında dönemin başbakanı Ahmet Davutoğlu ve yardımcısı Ali Babacan tarafından gündeme getirilen ancak 7 Haziran seçimi öncesi rafa kaldırılan “rant vergisi”, bakanlık tarafından 3194 sayılı İmar Kanunu’nda yapılması planlanan değişiklikler arasına eklendi.

Vergilendirme nasıl olacak?

Hürriyet’in ulaştığı taslağa göre rantın vergilendirilmesi şöyle olacak:

• “Yoğunluk artışı, bina yüksekliği, kat adedi, kullanım amacı” gibi imar planı değişikliklerinde, taşınmazın artan değeri “değer artış payı” olacak.
• “Değer artış payı”nı idarenin oluşturacağı “değer tespit komisyonu” belirleyecek. Komisyon, bunu belirlerken bedel tespit esaslarını ve imar durumunda kıymet bakımından meydana gelecek artışı dikkate alacak.
• Komisyonca tespit edilen değer artış payı ödenene kadar tapu kütüğüne şerh düşülecek, yapı ruhsatı da düzenlenmeyecek. Böylece parselle ilgili satış, ipotek, trampa, kiralama ve benzeri işlemler bedel ödeninceye kadar duracak.
• Değer artış payının %40’ı Hazine ve Maliye Bakanlığı’na, %30’u bakanlığın dönüşüm projeleri özel hesabına, %30’u da imar planı değişikliğini onaylayan kamulaştırma hesabına yatırılacak.
• Kesinleşen planlara karşı sadece doğrudan hak kaybı olanlar, ilgili kısımla sınırlı olmak üzere dava açabilecek. İdari yargıya başvurulması ve bir yerde birden fazla idare mahkemesinin olması durumunda davaların hangi idare mahkemesine gönderileceği Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenecek.

Örneklemek gerekirse; bir gerçek ya da tüzel kişi, İstanbul’da imar planında 5 katlı konut izni bulunan arsasına hem yoğunluk artışı hem de fonksiyon değişimi talebiyle başvuracak. Başvurusu sonucunda aynı arsaya 10 katlı alışveriş merkezi, otel, iş merkezi, rezidans veya hastane yapılması izni çıkarsa doğal olarak arsanın değeri artacak. Değer artışı 5 milyon liradan 15 milyon liraya yükselmişse, 10 milyon liralık fark (değer artış payı) devlete ödenecek.

Komisyon tarafsız olacak mı?

“Rant vergisi”, taslaktaki hali itibariyle kulağa hoş gelse de nasıl uygulanacağı soru işaretlerini doğuruyor.

Taslağa göre uygulamada “değer tespit komisyonu” belirleyici olacak.

Yeni Ekonomi Programı’nda da adı geçen komisyonun hangi esaslara dayalı kurulacağı, uygulamada tarafsız olup olmayacağı, iktidar ile doğrudan ilişkili şirketler için değer artışlarını gerçek oranlarında gösterip göstermeyeceği belirsiz.

Mavişehir örneği: Cengiz İnşaat, iki dairenin satışıyla arsa maliyetini karşılayacak

CHP İzmir Milletvekili Atilla Sertel’in İzmir Mavişehir’de TOKİ-Emlak Konut işbirliğiyle “rekreasyon alanı” olarak satışa çıkarılan arsayı Cengiz İnşaat’ın aldığını açıklaması, “rant vergisi”nin nasıl işletileceğine ilişkin ipuçlarını verdi bile.

İzmir’in en lüks bölgelerinden Mavişehir’de 23 bin 113 metrekarelik yeşil alan, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından satın alınmasının ardından emsali yükseltilerek ve ticaret parseline dönüştürülerek konut yapımına açıldı. Arazi, 4,5 milyon TL karşılığında iktidar destekli Cengiz İnşaat’a satıldı. Cengiz İnşaat da arsaya 366 konut ve 33 ticari üniteden oluşan bir proje kurdu. Projede 1+1’lik en ucuz daire için 1 milyon TL’lik fiyat biçildi. Böylece şirketin, sadece iki daire satışı ile arsa fiyatını çıkarması sağlandı.

Sendika.Org