Demokratik, kültürel ve insan hakları gibi haklar tartışılmaz haklardır. Dilin kendisi bir kültürel örüntü olduğu için, dil hakları da kültürel haklar kapsamında değerlendirilmektedir.

Hem dil hem de temel haklar konusunda, özellikle Kürt sorunu söz konusu olduğunda CHP’nin nasıl bir olumsuz duruşa sahip olduğu biliniyor. Kemal Kılıçdaroğlu’ndan önce CHP Genel Başkanı olan Deniz Baykal TRT’de Kürtçe yayın gündeme geldiğinde “Seksen yıllık uluslaşma sürecini baltalıyorsunuz” diyerek karşı çıkmıştı.

Kemal Kılıçdaroğlu’nun “yeni CHP’si” de aynı politikayı sürdürdü. Genel olarak CHP’li yetkiler anadilde eğitime karşı olduklarını ama anadilin öğrenilmesini savunduklarını, bunun da devlet eliyle yapılmaması gerektiğini ifade ediyorlardı.

Kılıçdaroğlu Kürtçe anadilde eğitimle ilgili olarak “Herkes dilini özgürce kullanmalı. Anadil eğitimi konusunda anadilin öğrenilmesini destekliyoruz. Ama eğitim dilinin Kürtçe olmasını doğru bulmuyoruz.” diyordu. Hatta bazen de Kürtçe eğitiminin “ülkeyi böleceğini” ileri sürüyordu.

Partisinin geçen hafta Amed’de düzenlemiş olduğu “Geleceği Birlikte Kuruyoruz” toplantıları çerçevesinde kentteki meslek odaları ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileriyle görüşürken anadilde eğitim meselesi de gündeme gelmiş ve medyaya yansıdığına göre Kılıçdaroğlu “Bilim insanlarından oluşturduğumuz komisyon yakında çalışmalarını tamamlayacak. Sorunu pedagojik boyutuyla ele alacak komisyon hangi kararı alır, hangi sonuca ulaşırsa, biz de o karara uyacağız” cevabını vermiş.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Bekaroğlu’nun da bu konuda basına bir açıklaması oldu. “Özgürlük diyorsanız, anadilde eğitime de evet diyeceksiniz” diyor Bekaroğlu. Aynı zamanda CHP’nin anadilde eğitim ile ilgili programını oluşturduğunu ve “Eğer biz bölünmeyeceksek, ortak dilimiz Türkçedir. CHP, ortak dili öğrenme koşulu ile anadilde eğitime karşı değildir” diye açıklamada bulundu.

Bilim insanları, pedagoglar anadilin de eğitimle ilgili bir sürü bilimsel araştırma ve çalışmalar yapmışlar. Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek yok. Mesela Amerikalı araştırmacılar Virginia Collier ve Wayne Thomas 20 yıl boyunca 40.000 çocuğu gözlemleyerek yaptıkları çalışma ile İsveç’te Kenneth Hyltenstam ve Veli Tuomela’nın yaptığı araştırmalar neticesinde çocuklardaki dil yetkinliğinin gelişimi ve okullardaki başarının doğrudan anadilde eğitimle alakalı olduğunu ortaya koymuşlar. Kendi dillerini iyi bilenlerin, anadilinde eğitim görenlerin çoğunluk dilini, yani resmi dili de daha iyi öğrendikleri gibi eğitimin bütün safhalarında da daha başarılı bir grafik çiziyorlar. Bu yöntemin çocukların zihinsel gelişimlerini, öğrenme yeteneklerini ve kimlik gelişimlerini olumlu yönde etkilediğini saptamışlar.

Onun için asıl olan bilimsel çalışmalardan elde edilen verileri anadilde eğitime karşı olanları ikna etmede kullanma, daha verimli ve kaliteli bir eğitim için bu sonuçları dikkate almaktır. Yoksa bir hakkın kullanılıp kullanılmayacağını tartışma konusu yapmak değildir. Zaten ezilenlerden, sömürülenlerden, mazlum ve mağdurlardan yana olan güçlerin, sol düşünceyi savunanların yapması gereken bu temel hakları kayıtsız şartsız savunmaktır.

Ama burası Türkiye ve Amed de siyasilere daha sonra yerine getirmede çok zorlanacakları sözler söyleten bir merkez. Bundan olsa gerek Amed’de bir vatandaş Kılıçdaroğlu’na “Burada bunu söylüyorsunuz ama Ankara’da farklı konuşuyorsunuz” diye tepkisini ortaya koyuyordu.

Açıkça Kürt Özgürlük Hareketi’nin geldiği boyut, yaşanan gelişmeler CHP’yi bu konuda politika değişimine zorluyor. Çünkü temel haklara, anadilde eğitime karşı olan bir partinin bırakalım Kürt meselesinin çözümüne talip olması, bu sorunun çözümü konusunda da söyleyecek bir sözü bile olamaz.