Fındık hasat zamanı yaklaştı. Üretici çiftçileri kaygılı bir bekleyiş, fındık toplayıcılarını buruk bir umut sardı.

Üretici çiftçiler kaygılı. Yıl boyu çabaladıkları bahçelerinden elde edilecek fındığın verimi ne olacak, bu yıl fındığa iyi bir fiyat verilecek mi, emeklerinin karşılığını alabilecekler mi? Kaygıları bu. Üreticilerin kaygıları bunlarla da bitmiyor. Hasat bitene kadar iklimin azizliğine uğrayıp uğramayacaklarına dair endişeleri var.

İkilimin bir azizliği olur mu, bilinmez ama fındık fiyatlarının çoktan bilinebiliyor olması gerekirdi. Hala bilinmiyor.

Alıcı olması gereken çiftçi örgütü FİSKOBİRLİK, garaja çekilmiş araba misali. Eskimeye, unutulmaya terk edilmiş. Etkisiz. Fındıkta alternatif üretici kooperatifi kurma çalışmalarının zamanı geldi, geçiyor.

Fındık üreticilerinin hak arama örgütü Fındık Üreticileri Sendikası, (Fındık-SEN) hegemonya kurabilecek örgütlülüğe henüz ulaşabilmiş değil.

Çiftçilerin mesleki örgütleri olan Ziraat Odaları bir fiyat açıkladı. Gerçekleşecek mi bilinmiyor. Bilindiği gibi fiyatların açıklanması yetmiyor. Fiyatların maliyetin üzerinde olması ve belirlenen fiyatların piyasada gerçekleşmesi gerekiyor. Bugüne kadar açıklanan fiyatlar başka, piyasada oluşan fiyat başka seyretti. Fiyatlar piyasada daha düşük gerçekleşiyor. Çünkü piyasaya bir avuç alıcı (ihracatçı) egemen. Fiyatları onlar belirliyorlar.

Çiftçiler ve işçiler mağdur.

Fındıktaki bu politikasızlık üreticilerini yoruyor. Psikolojisini bozuyor. Fındık üreticisi çiftçileri rahatlatacak bir çözüm üretilemiyor. Hükümet izliyor mu, ilgileniyor mu, ilgileniyorsa ne kadar ilgileniyor? Serbest piyasa nasılsa çözer mi, diyor. Bilinmiyor. Hükümet, bu konuda sağa çekilmiş, park halinde bekliyor.

Fındık toplayıcı işçiler ise yollara çoktan düştüler. Kazasız, belasız ulaşmaları arzumuz. Yalnız fındık toplamaya giden işçiler için vardıkları yerlerde barınak sorunları hala çözülmüş değil. Sağlık sorunlarına ilişkin üstünkörü çabalar var. Sosyal hakları hala yok. Mevsimlik işçiler kendi topraklarına ne zaman dönecek ve üretici olacak. Belirsiz.

Basından okuduk, izledik. On altı yaş altı çocukların çalışmasına yasak getirildi. Peki çalıştırılamayacak/çalışamayacak olan çocukların anne ve babaları fındık bahçesinde çalışırken o esnada onlar nerede barınacaklar? Meşgaleleri ne olacak? Bu süre zarfında kendilerini geliştirebilmelerine yönelik hükümetin bir planı, uygulamaya koyacağı bir programı var mı? Belli değil.

Çocukların çalıştırılması elbette doğru değil. İstemeyiz. Ancak mevsimlik işçiler yılın on iki ayı çalışamayan insanlardır. Adı üzerinde mevsimlik. Çalışamadıkları zamanlarda, çalıştıkları dönemden biriktirdikleriyle geçinirler. Bu çocuklar çalışamayacaksa, aile bütçesine katkıları olamayacaksa, başka türlü bir yöntemle aileleri desteklenmeli. Çalışamayacakları sürelerde çocuklara sosyal ve eğitsel aktivite olanağı sağlanmalı. Yoksa sadece yasaklamak yetmez. Bilindiği gibi çözümsüz ve alternatifsiz yasaklar totaliter rejimlere mahsustur.

Bugüne değin üretici çiftçilerin ürünlerine maliyetlerin gerisinde fiyat belirlendi ve uygulandı. Yani fındık üreticileri mutlu değil. Aynı şekilde fındık toplayan işçiler de mutsuz. Ötekileştirmelere maruz kaldılar. Kendilerine insana yaraşır çalışma ve yaşam olanakları sunulmadı. Ücretleri hep düşük belirlendi.

Fındık üreticisi çiftçi ile toplayıcı işçi birbirine muhtaç, çıkarları da ortak. Bu melanetten çıkış için bir araya gelip, kaderlerini belirlemeleri lazım.

İşçilerin yevmiye yerine, kilo fiyatı üzerinden yüzde alması halinde fındık fiyatının artması işçinin de çıkarına olur. Yani işçi, emekçi çiftçinin yüksek fiyat almasına omuz verdiği oranda iki kesim de kazanır.