“Sözkonusu olan sporsa, insanlar, sporun masum olduğuna dair yanılsamalarını kırmak konusunda, gönülsüz davranır. Bu nedenle spordaki yasadışı faaliyetlerin rapor edildiğine sık rastlanmaz. Ayrıca, özellikle sponsorlar için sporun imajı çok önemlidir. Sponsorlar, özel bir spor dalını destekleyerek iyi bir imaj satın almaya uğraşır. Karapara aklama söylentisi çıktığında, sponsorun bu desteğini iptal etmesi muhtemeldir. Ayrıca fanların kaybı ve onların getirdiği gelirler…Bütün bunlar kulüp yönetimlerinin karapara aklama ve diğer suçları daha az rapor etmesine yol açar.”

“Futbol, pek çok insanın ortak olmak istediği bir statüdür. Suçlular da çoğu kez, suç dünyasının dışında kendilerine böyle bir patron statüsü arar. Ve futbol onlara, paranın nereden geldiğinin önemli olmadığı bir kulübe, kendilerine müteşekkir kalınacak bir destek sunma, kendilerini bu yolla “tonton” biri gibi gösterilmesini sağlayacak bir fırsat sunar. Bir futbol kulübüne yatırım yapmak, bir suçluya istenen statüyü sağlar.” FATF “FUTBOLDA KARAPARA AKLAMA” RAPORU -Temmuz 2009 (55.ve 56. no’lu paragraflar)

Karapara denildiğinde, çoğumuzun aklına çok uzaklarda, hiç tanımadığımız korkunç insanların işlediği suçlar gelir. Sanki bu suç da suçlusu da içinde yaşadığımız toplumun dışındadır. Oysa gerçek farklıdır.

Her gün gazete sayfalarında, tv ekranlarında pek aşina oldukları objektiflere gülerken izlediğimiz bir işadamı, kimbilir belki dün el sıkıştığımız, muhtemelen geçen hafta bir resepsiyonda selamlaştığımız “saygın” görünüm ve isimli pek çok insan, bu suçu, hayli rafine yöntemler ve sistematik biçimde işleyerek, yaşamlarının bir parçası haline çoktan getirmişlerdir.

Hal böyleyken, bir trafik kazası veya aile içi şiddet olayı, medyada kendine geniş yer bulurken, suç işleyerek kazanılan milyarlarca doların, yasal sisteme nasıl sokulup “aklandığı” konusunda pek az şey biliriz.

Örneğin zor durumdaki futbol kulüplerine taze para sağlamanın, yüzlerce milyon dolar ödeyerek futbolcu transfer etmenin, futbolcunun servetine servet katan imaj hakları sözleşmelerinin birer karapara aklama yöntemi olduğunu, “hayırsever işadamlarının” da birer karapara aklayıcısı olduğunu hiç düşünür müyüz?

İşte bu soruları FAFT, yani Mali Eylem Görev grubu kendisine sorun etti. Görevi karapara aklama ve terörizmin finansmanına dair tüm faaliyetler konusunda hükümetleri “uyandırmak” olan, ve küresel düzeyde standartlar koyarak hükümetleri bu kurallara uymaya davet eden FATF, OECD bünyesinde faaliyet gösteriyor. (Hemen hatırlatalım, Türkiye FATF’in kural ve tavsiyelerini Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) aracılığıyla uyguluyor.)

Avrupa futbol camiasında, futbola kirli paranın karıştığı yönündeki kaygıların yüksek sesle dile getirilmesi üzerine FATF, Ekim 2008’de 25 ülkeye birer anket formu gönderdi. 21 ülkenin futbol otoritesi ve ilgililerince yanıtlanması istenen 9 soru şöyleydi:

1. Ülkenizdeki futbol sektöründe karapara aklama konusunda bir kırılganlık, zayıflık olduğunu düşünüyor musunuz? Yanıtınız evet ise tanımlar mısınız?
2. Futbol ile bağlantılı suç gelirlerinin aklandığı herhangi bir olay biliyor musunuz? (oyuncu transferleri, kulüplere yasadışı para kaynaklarıyla yatırım. Futbol kumarı, sponsorlar arasında, yetenek havuzları iş kulüpleri yoluyla karapara aklama) Yanıt evet ise bu olayları, olabildiğince detaylı tanımlayıp ilgili kişi ve bağlantılar hakkında bilgi veriniz)
3. Futbol kulüpleri ve bağlantıları, yasadışı kumar, rüşvet, yozlaşma, sahtecilik gibi yasadışı faaliyetleri işlemekte bir araç olarak hizmet edebilir. Spor kulüpleri böylece kirli paranın kaynağı olarak görünebilir. Sizin bu nitelikte açıklayabileceğiniz herhangi bir olayınız var mı? Yanıt evet ise lütfen kullanılan entrikaları tanımlayınız
4. Futbol kulüpleri arasında, basın, adli idari soruşturma yoluyla ortaya çıkmış bir karapara olayı var mı? Yanıt evet ise, lütfen futbol ve spor kulübüyle ilgili fiş veya dekontun numarasını sağlayınız)
5. Lütfen, tanımladığınız her bir olayın tahmini aklanan karapara miktarını belirtiniz. Bu olayların futbol sektöründe yaygın mı istisnai mi olduğunu düşünüyorsunuz?
6. Ülkenizdeki futbol sektöründe aklanan karaparanın toplam tahmini miktarını ölçeğini. (kesin rakamlar veya aklanan paranın tamamıyla ilgili sorun, veya öteki)
7. Kulüpler, futbol kuruluşları, federasyonlar ve kamu yetkilileri uluslar arası ölçülere dayalı futbol sektöründeki karapara ve diğer yasadışı etkinlikler için önlemler alıyorlar mı? Yanıt evet ise, bu önlemleri tanımlayın, mümkünse tekst olarak gönderin. Sizce ne tür önlemler karapara aklamanın önlenmesinde yararlı olabilir?
8. Ülkenizdeki karapara aklama konusunda kırılgan olabilecek başka spor etkinlikleri var mı? Lütfen spor faaliyetleri arasındaki tipik karapara aklama mekanizmalarını yazın. Bunların toplam tahmini rakamı.

Anketi şu ülkeler yanıtladı: Arjantin, Avustralya, Belçika, Brezilya, Kanada, Şili, Kolombiya, Ekvador, Fransa, İtalya, Japonya, Litvanya, Lüksemburg, Meksika, Hollanda, Portekiz, Romanya, Singapur, İsveç, İsviçre ve İngiltere. )

Yanıtlar değerlendirildikten sonra FAFT 2008 Kasım ayında Monako’da “Moneyval” başlıklı bir toplantı düzenledi. Futbol özel sektörünün işbirliği altında yapılan bu toplantıya, FIFA ve UEFA temsilcileri de katıldı. Ocak 2009’da bir değerlendirme daha yapılarak hazırlanan rapora bütün tarafların yorumları dahil edildi.

Sonuçta son 10 yılda çok hızlı büyüyen ekonomik yapısıyla, artık devasa bir endüstriye dönüşen futbolun, karapara aklamaya karşı “yapısal, finansal ve kültürel” olmak üzere üç temel kırılganlığı olduğu saptandı.

Futbol sektörünün yapısını enine boyuna irdeleyen, nasıl karapara aklandığını somut örneklerle anlatan raporu FAFT, geçtiğimiz Temmuz ayında yayımladı. Rapor hakkında BBC’nin servise koyduğu kısa bir haberin çevirisi merkez medyada yankı yaratmazken, futbol medyasında da sınırlı bir ilgi gördü.

Oysa futbolun, dünyanın her yerinde olduğu gibi Türkiye’de de yaşanma biçimi, bu raporun daha fazla ciddiye alınmasını hak ediyor.

Biz de öyle yaptık.

Karapara uzmanlarının giriş kısmında “Futbolda karapara olaylarının ilk bakışta anlaşılandan çok daha derin ve karmaşık olduğu ortaya çıktı.” dediği raporun çarpıcı kısımlarını sizinle paylaşıyoruz.