2009’un Ham Hayalleri… AKP iktidarı, hedef olarak telaffuz ettiklerini, iddialarını, seçim sonrası tek tek “yemeye” başladı. IMF’ye ümük sıktırmayız, gerekirse anlaşma yapmayız diye efelenenler, seçim ertesinde, Londra’da IMF karşısında süt dökmüş kedi gibi sindiler, şimdi anlaşma taslakları hazırlanıyor. Kargaları bile güldürerek 2009 için yüzde 4 büyüme hedefli bütçe hazırlayıp bütçe açığını 10 milyar TL olarak […]
2009’un Ham Hayalleri…
AKP iktidarı, hedef olarak telaffuz ettiklerini, iddialarını, seçim sonrası tek tek “yemeye” başladı. IMF’ye ümük sıktırmayız, gerekirse anlaşma yapmayız diye efelenenler, seçim ertesinde, Londra’da IMF karşısında süt dökmüş kedi gibi sindiler, şimdi anlaşma taslakları hazırlanıyor. Kargaları bile güldürerek 2009 için yüzde 4 büyüme hedefli bütçe hazırlayıp bütçe açığını 10 milyar TL olarak görenler, sadece ilk iki ayda bu açıkla burun buruna gelince hemen yeni hedefler ilan etmeye, tüm senaryolarını “seçim sonrası”na göre düzenlemeye giriştiler.
Şimdi, 2009 büyüme, daha doğrusu küçülme hedefi yüzde 3.6. Çok değil, 3 ayda yüzde 4 büyüme iddiasından yüzde 4’e yakın küçülme hedefine gerilemenin neresine güven duyulur?
***
Bakalım son 3 yıla; yıl 2007; büyümede hedef yüzde 5, gerçekleşme 5’in altında, ama esas fiyasko 2008; hedef yüzde 5.5, gerçekleşme yüzde 1.1. Hem de “revize” edilmiş hali…
2009 için bütçede yer alan yüzde 4 büyüme hedefinden seçim sonrası çark edildi.
Şimdi 2009 hedefi yüzde 3.6 küçülme… Bu hedefi gören birçok kanaat erbabı, “gerçekçi” nitelemesi yaptı. Neresi gerçekçi?
Bir kere yüzde 3.6’lık küçülme senaryosunun alt sektörleri için konulan hedefler hiç inandırıcı değil. Senaryo, 2009’da tarımda yüzde 2.6 büyüme bekliyor. Tarım 2008’de yüzde 4 büyümüştü. Türkiye tarımında bir yıl “var yılı”, bir yıl “yok yılı”dır… Tarım iki yıl üst üste dikkate değer büyüme göstermez. Kaldı ki, tarımın ulusal gelirdeki payı yüzde 10’un altında. Hedef gerçekleşse de ortalamayı çok etkilemez.
Senaryo, sanayide yüzde 10’a yakın küçülme bekliyor. Bunu, gerçekçi bir tahmin olarak alabiliriz. Ama arkasından gelenler hiç inandırıcı değil. Ticaret, taşımacılık gibi sanayinin performansı ile çok yakından ilgili sektörlerde küçülmenin sadece yüzde 1 dolayında kalacağının öngörülmüş olması senaryonun ne kadar çala kalem yapıldığını ortaya koyuyor.
Önceki iki kriz yılının sektörel daralma sonuçlarını anımsayalım.
1994’te sanayi yüzde 6’ya yakın küçülürken hizmetler de yüzde 8’e yakın küçülmüş. 2001’de sanayi yüzde 7.5 dolayında küçülürken hizmetlerdeki küçülme yüzde 11’in üstüne çıkmış. Bu yıl sanayi yüzde 10’a yakın küçülecekse hizmetlerde küçülme nasıl olacak da yüzde 1.7’de kalacak? Hiç inandırıcı değil. Ulusal gelirin yüzde 60 küsurunu oluşturan hizmetlerdeki bu gerçekdışı hedef , haliyle yüzde 3.6 küçülme iddiasını da boşa çıkarıyor. Yüzde 3.6 olmaz da, ne mi olur? En az yüzde 6 !..
2009 için öngörülen yüzde 3.6’nın vaat ettiği işsizlik ise yüzde 13.6… Bu da inandırıcı değil. 2008’in yüzde 1 büyümesinde yüzde 12.5 işsizlik yaşayan bir ekonomi küçülme yılında bu oranda bir işsizlikte kalır mı? Senaryo, iş pazarına çıkanların (işgücünün) artması yerine eve kapanacaklarını varsayıyor. İnanılır şey değil… Yüzde 6’yı bulacak küçülme ile işsizlik hiç tereddütsüz yüzde 16-17’yi bulacaktır.
Senaryoda 2010 ve 2011’de büyümeye geçileceği umudu ise bir dilekten öte anlamlı değil…
Kur ortalaması, petrol fiyatları beklentilerindeki ham hayallere girmeye ise hiç gerek yok…
Bu senaryoya inanana, bu iple kuyuya inmeyi göze alana Allah kolaylık versin !…
(*) Hükümetin yeni ekonomik hedefleri için bkz; www.dpt.gov.tr. 2008 Yılı Katılım Öncesi Ekonomik Programı
mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr
