Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, TİP Hatay Milletvekili Barış Atay Mengüllüoğlu’nun Saros Körfezi’nde BOTAŞ tarafından yapımı devam eden Saros FSRU limanına yönelik soru önergesine verdiği yanıtta, söz konusu projeye ilişkin olarak Cumhurbaşkanlığı’nın kararı ile kamu yararı kararı alındığını belirterek, bölgede bulunan deniz çayırlarının belirlenecek uygun bölgeye taşınacağı hususunun Nihai ÇED Raporunda faaliyet sahibince taahhüt edildiğini, proje sahasının 1. derece deprem bölgesinde yer aldığı yönündeki iddiaların yine Nihai ÇED Raporu’nda değerlendirildiğini, ÇED Raporunda belirtilen tüm önlemlerin alınarak sahada inşaat ve işletme çalışmaları gerçekleştirileceği hususunun taahhüt altında bulunduğunu bildirdi.

TİP Milletvekili Mengüllüoğlu, 14 Haziran 2022 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na sunduğu önergesinde, “Edime ili, Keşan ilçesi, Sazlıdere Köyü sınırları içerisinde Saros Körfezi’nin Sazlıdere Köyü ve Gökçetepe Köyü arasındaki kıyı bölgesine, Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) Genel Müdürlüğü tarafından 2018 yılında Saros FSRU (Floating Storage and Regasifıcation Ünit-Yüzer Depolama ve Gazlaştırma Tesisi) Gemi İskelesi faaliyetleri başlatılmıştır. 100.000 bin ton ağırlık taşıma kapasitesine sahip yüzer LNG depolama ve gazlaştırma gemilerinin bağlanabilmesi amacıyla 270 metre uzunluğunda bir iskele planı bulunmaktır. Buna ek olarak, 52.3 hektarlık alana, dolgu ile inşa edilmesi planlanan limanın yanı sıra römorkörlerin bağlanması için yine dolgu platformlar yapılacaktır.

Saros Gönüllüleri başta olmak üzere bölge halkı tarafından kabul edilmeyen projenin iptali için 3 ayrı iptal davası açılmış, 45 bin imzalı itiraz dilekçesi oluşturulmuştur. Yüksek risk grubunda olduğu dikkate alındığında meslek örgütleri, uzmanlar ve bölge balkının projeye yaptığı itirazların göz ardı edilerek devam ettirilen projenin geri dönülemez çevre tahribatlarına yol açacağı konusunda hemfikirdir” diyerek 12 soru yöneltti.

Genel Başkan Yardımcımız ve Hatay Milletvekilimiz Barış Atay, yurttaşların, iptali için yüzbinlerce imza topladığı Saros FSRU Projesi'ni TBMM gündemine taşıyarak konu hakkında Soru Önergesi verdi. #SarosumaDokunma pic.twitter.com/paOoxTvBU3

— TİP Ekoloji (@TipEkoloji) March 29, 2022

Verilen yanıtlar şöyle:

Edime îli, Keşan İlçesi, Sazlıdere Köyü Mevkiinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş (BOTAŞ) tarafından yapılması planlanan “Saros FSRU Gemi İskelesi” projesi ile ilgili olarak yürürlükteki üst ölçekli planlarda liman olarak işaretli olmamakla birlikte, Edime İli 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı (ÇDP), Plan Hükümleri’nin “2.58” maddesinde (Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası 1/100.000 ölçekli ÇDP-Plan Hükümleri’nin “2.10.36” maddesinde) ; “2.58. Bu plan ile belirlenen kararların yanı sıra ihtiyaç olması halinde güvenlik, sağlık, eğitim vb. sosyal donatı alanları, büyük kentsel yeşil alanlar, kent veya bölge/havza bütününe yönelik her türlü atık bertaraf tesisleri ve bunlarla entegre geri kazanım tesisleri, arıtma tesisleri, sosyal ve teknik alt yapı, belediye hizmet alam, mezbaha ve otogar alanlarına ilişkin alt ölçekli planlar. Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği kapsamında kalanlar için ‘ÇED Olumlu’ veya ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararının bulunması, ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında olanlar için ise ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüşlerinin olması kaydıyla bu planda değişikliğe gerek olmaksızın kurum ve kuruluşların görüşlerine uyularak ilgili idaresince hazırlanır ve onaylanır. …’ hükmü yer almakta olup anılan hüküm maddesi uyarınca ÇDP’de gösterilmeyen teknik alt yapı tesislerine/projelerine ilişkin alt ölçekli imar planları Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği kapsamında kalanlar için ‘ÇED Olumlu’ veya ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararının bulunması, ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında olanlar için ise ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüşlerinin olması kaydıyla ÇDP’de değişikliğe gerek olmaksızın kurum ve kuruluşların görüşlerine uyularak ilgili idaresince hazırlanarak onaylanabilmektedir.

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARI

Edime İli, Keşan İlçesi, Sazlıdere Köyü Mevkiinde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş (BOTAŞ) tarafından yapılması planlanan ‘Saros FSRU! Gemi İskelesi” projesi ile ilgili olarak, 02.08.2018 tarihinde Cumhurbaşkanlığı’nın kararı ile kamu yararı kararı alınmıştır.

Proje alanının, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca 08.12.2006 tarih ve 26370 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Saros Körfezi Kültür ve Turizmi Koruma ve Gelişim Bölgesi sınırları içerisinde kaldığı Nihai ÇED Raporunda da belirtilmekte olup, projeye ait 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı; Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın (Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü) 24.12.2019 tarihli yazısı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Plan İnceleme ve Değerlendirme Kumlunun 12.11.2019 tarihli kararı doğrultusunda, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 7. maddesi ile 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nun 7. ve 10. maddeleri uyarınca onaylanmıştır. Saros Körfezi Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi sınırları içerisinde , Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş tarafından hazırlatılarak Bakanlığımıza iletilen Saros FSRU Yüzer Depolama ve Gazlaştırma Tesisi İskelesi ve Yardımcı Tesisleri Projesi 1/100.000 ölçekli Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası Revizyon Çevre Düzeni Planı Değişikliği ile 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı Kültür ve Turizm Bakanlığı Plan İnceleme ve Değerlendirme Kurulunun 09.08.2021 tarihli kararı doğrultusunda 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 7’nci maddesi uyarınca Kültür ve Turizm Bakanlığı (Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü) tarafından onaylanmıştır.

Edime İli, Keşan İlçesi, Sazlıdere Köyü Mevkiinde, BOTAŞ tarafından yapılması planlanan ‘Saros FSRU Gemi İskelesi’ projesi ile ilgili olarak, ÇED için yapılması gereken İnceleme ve Değerlendirme Kurulu (İDK) toplantısı iptal edilmemiştir. İnceleme ve Değerlendirme Kurulu toplantısı İDK komisyonu Kurum üyelerinin katılımıyla gerçekleştirilmekte olup, İDK toplantısına halkın katılımı olmamaktadır. Coronavirüs (Kovid-19) salgınından vatandaşlarımızı korumak ve salgının yayılmasını engellemek için Cumhurbaşkanlığı makamınca onaylanan ve Resmi Gazete’de yayımlanan genelgeler ile alman önlemler kapsamında bahse konu proje için toplantı düzenlenmeyeceği 21.04.2020 tarihli yazımızla bildirilerek, ÇED Yönetmeliği’nin 12. maddesi 2. bendinde yer alan hüküm uyarınca İDK komisyon üyesi kurum/kuruluşların yazılı görüşleri alınarak ÇED Yönetmeliği’nin 12. maddesi gereği süreç yürütülmüştür.

DENİZ VE KIYI EKOSİSTEMİ

Proje alanı ve etki alanındaki flora/fauna türleri ve yaşam alanları ile bu kapsamda yapılan çalışmalar Nihai ÇED Raporun III.9 da açıklanmaktadır. Proje kapsamında yapılacak faaliyetlerin Saros Körfezi deniz ve kıyı ekosistemi üzerindeki etkilerini değerlendirmek amacıyla Uzman Hidrobiyologlar Prof.Dr. Aydın Akbulut ve Doç. Dr. Burak Ali Çîçek tarafından arazi ve literatür çalışması yapılmıştır. Çalışma sonrası hazırlanmış olan Saros FSRU Gemi İskelesi Deniz Ekosistemi Ekolojik Araştırma Raporu Nihai ÇED Raporu Ek27’de verilmiştir. Saros FSRU Gemi İskelesi Deniz Ekosistemi Ekolojik Araştırma Raporunda Uluslararası Sözleşmelere göre projenin değerlendirmesi yapılmıştır.

DENİZ ÇAYIRLARI

Planlanan proje ile ilgili olarak Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün 04.05.2020 tarihli görüşü gereği proje alanında inşaat faaliyetleri başlamadan inşaat faaliyetlerinin doğrudan etkileyeceği (tahrip edeceği) bölgede bulunan deniz çayırlarının (Posidonia oceanica ve Cymodocea nodosa) belirlenecek uygun bölgeye taşınacağı hususu Nihai ÇED Raporunda faaliyet sahibince taahhüt edilmiştir. Nihai ÇED Raporunda oluşturulan ‘Deniz Çayırları İzleme Planı’ gereğince taşıma yapılan yerin koordinat bilgilerinin Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve proje sahibi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) tarafından verilmesi uygun olacaktır.

Proje sahasının 1. derece deprem bölgesinde yer alan Saros Körfezi’nde bulunduğu deprem riski nedeni ile liman, boru hattı ve bölgenin etkileneceği iddiaları Nihai ÇED Raporu Bölüm III.4.1, Bölüm III.4.2, Bölüm IV.28, Bölüm IV.29 başlıkları altında değerlendirilmiş olup ayrıca proje alam ve kara boru hattı için doğal afet riski ve risk hesaplamaları detaylı olarak Nihai ÇED Raporu Ek-16’da yer alan İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu’nda ve Ek-17’de verilen Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu’nda incelenmiştir.

AFET RİSKİ

Hazırlanılan ÇED Raporu ile ilgili olarak komisyon üyelerinden olan Edirne Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nün 06.02.2019 tarihli kurum görüşünde; ‘ÇED Raporunun incelenmesi ve saha gözlemleri neticesinde herhangi bir afet riski gözlenmemiş olup ÇED Raporu uygundur. Bundan sonraki yapım aşamaları sırasında belirtilen önlemlerin alınması ve herhangi bir afet riski ortaya çıkması durumda kurumumuza gerekli bilginin verilmesi gerekmektedir’ denilmektedir. Bu kapsamda ÇED Raporunda belirtilen tüm önlemler alınarak sahada inşaat ve işletme çalışmaları gerçekleştirileceği hususu taahhüt altındadır.

DAVALAR

Projeye ilişkin 3 ayrı dava ya da 2 ayrı iptal kararı bulunmamaktadır. ‘Saros FSRU Gemi İskelesi’ projesi hakkında Bakanlığımızca 19.04.2019 tarihli ÇED Olumlu kararı verilmiştir.
Edime İdare Mahkemesi’nde açılan ve bozmadan sonra E.2020/938 esasına kayden Bakanlığımız aleyhine açılan davaya ilişkin. Edime İdare Mahkemesi’nin 11/06/2021 tarihli ve K.2021/943 sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptali yönünde karar verilmiştir. Danıştay 6. Daire’nin 01.03.2022 tarihinde tebellüğ olunan, 18/11/2021 tarihli ve E.2021/7662 K.2021/12757 sayılı kararı ile ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına ve işlem hakkında karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmiştir.

Bakanlığımızca verilen 19.04.2019 tarihli ÇED Olumlu kararının Edime İdare Mahkemesi’nin 26.02.2020 tarihli kararı ile iptaline hükmedilmesi sonrasında, mahkemenin iptal kararı gerekçeleri dikkate alınarak yeniden hazırlanan ÇED Raporu, Bakanlığımızın 2009/7 genelgesi kapsamında 18.03.2020 tarihinde Çevrimiçi ÇED Süreci Yönetim Sistemi (e-ÇED) üzerinden sunulmuş ve yürütülen ÇED süreci sonunda proje için 25.06.2020 tarihinde yeniden ÇED Olumlu kararı verilmiştir. Bakanlığımızca ikinci kez verilen 25.06.2020 tarihli ÇED Olumlu Kararı’nın iptali talebiyle de. Edime İdare Mahkemesi’nin 2020/956 esasına kayden Bakanlığımız aleyhine açılan davada Edime İdare Mahkemesi’nce 17/08/2021 tarih ve E:2020/956, K:2021/1056 sayılı karar ile davanın reddine karar verilmiştir. Bu karar dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun bulunmuş, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan karar düzeltme yolu kapalı olarak, Danıştay 6. Dairesinin 2022/969 sayılı kararı ile 02.02.2022 tarihinde onanmıştır.

Proje kapsamında mer’i mevzuat kapsamında tüm güvenlik önlemlerinin alınacağı Nihai ÇED Raporunda taahhüt edilmiştir.

Önergedeki diğer hususlara ilişkin bilgilerin Kültür ve Turizm Bakanlığı (Yatırımlar ve İşletmeler Genel Müdürlüğü), Enerji ve Tabii Bakanlığı Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) Genel Müdürlüğü ve Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü’nden edinilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Ne olmuştu?

Saros Gönüllüleri’nin TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) ziyaretlerinde sundukları rapor ile 15 Haziran 2022 Çarşamba günü Meclis Genel Kurulunda Saros FSRU tekrar tartışmaya açılmış, HDP, CHP ve İyi Partililerin “Saros Körfezi’ndeki BOTAŞ projesinin insanlara ve doğaya verdiği zararların araştırılması” için meclise verdikleri önerge AKP ve MHP’lilerin oylarıyla reddedilmişti.

Kaynak: Edirne Hudut Gazetesi