AKP-MHP ortaklığıyla hazırlanan yeni seçim yasası taslağı Meclis’te görüşülmeye başlayacak. Hazırlanan yeni seçim yasası neler getirecek, ittifakları nasıl etkileyecek?
Muhalefetin erken seçim baskısına karşı duran AKP-MHP ortaklığı yeni seçim yasası taslağını tamamladı. “Milletvekili Seçimi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” adıyla hazırlanan taslak Anayasa Komisyonu’na sevk edildi.
Taslakta seçim barajı yüzde 7’ye düşürüldü. Mevcut sistemde ittifakların seçim bölgelerindeki toplam oyları üzerinden vekil dağılımı yapılırken, taslakta vekil dağılımı partinin kendi oyu üzerinden hesaplanacak.
Mevcut seçim yasasına göre, bir seçim bölgesinde çıkarılacak vekiller önce ittifakların oy oranlarına göre dağıtılıp, daha sonra ittifakın çıkaracağı vekil sayısı ittifak içindeki partilere dağıtılıyor.
Örneğin, 2018 Elazığ seçimlerinde Cumhur İttifakı toplamda %68,1, Millet İttifakı ise %20,2 oy aldı. Bu oranlara göre Cumhur İttifakı 4, Millet İttifakı ise 1 vekil çıkardı.
AKP %54,6 ile birinci, MHP %13,5 ile ikinci, CHP ise %10,7 ile üçüncü parti oldu. MHP ikinci parti olmasına karşın, ittifaklar sıralamasında Millet İttifakı’nın toplamda bir vekil çıkaracak orana ulaşmasından dolayı vekil çıkaramazken, üçüncü parti CHP bir milletvekili çıkardı.
Trabzon’da üçüncü parti olan MHP bir milletvekilini dördüncü olan İYİ Parti’ye kaptırdı. Erzurum’da ise bir milletvekili %12 oy alan HDP’den, ittifak toplamı %14 olan Millet İttifakı’na oradan ise %8 oy ile dördüncü olan İYİ Parti’ye geçti.
CHP MYK’sinin ilk hesaplarına göre, bu yasa taslağı 2018 seçimlerinde yürürlükte olsaydı CHP 146 milletvekili yerine, 13 eksik ile 133 vekil çıkarabilecekti.
Mevcut seçim yasasında bir partinin seçime girebilmesi için seçimden 6 ay önce illerin en az yarısında teşkilat kurmuş olması veya TBMM’de parti grubunun olması gerekli. 2018 seçimlerinde CHP, İYİ Parti’ye verdiği 20 milletvekili ile Meclis’te grup kurmasını sağlamış ve İYİ Parti seçimlere bu şekilde girebilmişti.
AKP-MHP ortaklığı bu durumdan duydukları rahatsızlığı sık sık dile getirirken, bu durumu da yeni taslağa eklemeyi ihmal etmedi. Taslağa göre bir partinin Meclis’te grubunun bulunması tek başına seçime girme yeterliliği olmayacak.
MetroPOLL Araştırma’nın Kurucusu ve Yöneticisi Özer Sencar’a göre ise iktidar üç sonuç almayı hedefliyor: “Seçim yasası Millet ittifakındaki küçük partileri CHP listelerinden seçime girmeye zorlar. Bu durumda sahip oldukları 5-6 puanlık oyun muhtemelen yaklaşık üçte biri CHP listesine oy vermeyip AKP’ye geri gidebilir. Bir diğer etkisi muhalefetin Cumhurbaşkanı adayının belirlenmesini etkiler” diyen Sencar, “Üçüncü önemli etkisi birçok ilde MHP adaylarının AKP listesinden seçime girmek zorunda kalması. Nasıl, bir taşla üç kuş. Bakalım Millet İttifak’ı bu durumdan zarar görmeden çıkmayı becerebilecek mi? Yaşayıp göreceğiz” ifadesini kullandı.
Seçim yasasının AKP-MHP’nin öngördüğü şekilde değişmesi halinde bunun seçim sürecinde seçmen davranışını ve ittifak içi taktikleri etkilemesi kaçınılmaz görünüyor.
Seçimlere yeni seçim yasasıyla gidilmesi demek, iktidarın erken seçim seçeneğini gündem dışında tuttuğu anlamına geliyor.
Yeni seçim yasası, baraj altında kalması beklenen partilerin ittifak sayesinde bir önceki seçime göre bağımsız varlık göstermesini güçleştirdiği gibi bu partiler karşısında AKP, CHP, HDP, İYİ Parti, MHP lehine bir oy dağılımı açığa çıkmasını getirebilir.
Böylece kimi yorumlarda dile getirildiği gibi oy yüzdesi küçük partilerin seçmeni kendi partisine değil daha yakın hissettiği büyük oy oranlı partiye yönelebilir bu da Millet İttifakı içindeki İslamcı kökenli partilerin oylarını iktidar lehine etkisizleştirebilir ya da Millet İttifakı’ndan uzaklaştırabilir.
İlk bakışta iktidar partileri lehine bir sonuç üretecek gibi görünen düzenleme eğer yasalaşırsa muhalefet mevcut taktiklerde değişikliğe gitmek durumunda kalacak.
Sendika.Org
