Bolivya’da asker yönetime el koydu. Devlet Başkanı Evo Morales istifa etti. Morales’in istifasının ardından sokakta kutlamalar yapan sivil faşistlerin yerli halka olan saldırganlığı da arttı. Bir yerli köylü kadını boğarak katleden faşistler, Bolivya’nın tüm halklarını simgeleyen whipala denilen bayrakları yaktı. Darbeye katılan polisler de armalarında bulunan whipala’ları kesip attı. Darbeciler radyolara el koyarak iletişim hatları üzerinde kontrol sağlamaya çalıştılar. Morales’e yönelik tutuklama kararı çıkarıldı. Darbeye ilk uluslararası kınamalar Küba, Venezüella ve Arjantin’den geldi. Ayrıca İngiltere İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn, Morales’e destek açıklamasında bulundu
Bolivya’da Yüksek Askeri Komutanlığı darbe yaptı. Ordunun isteği doğrultusunda Evo Morales ve Yüksek Seçim Kurulu başkanı istifa etti.
20 Ekim’de yapılan başkanlık seçimlerinin ardından Bolivya sokaklarında yerli halka yönelik ırkçı saldırılar tırmanışa geçmişti. Ordunun istifasını istediği Morales, günlerdir süren ırkçı saldırılar karşısında istifa ettiğini duyurdu.
.@evoespueblo: I’m resigning in favor of peace and to prevent more violence against my supporters, my team and family, whose houses are being burned. I want to ask opposition leaders Camacho and Mesa to stop this violence. pic.twitter.com/yD20gKYOfk
— teleSUR English (@telesurenglish) 10 Kasım 2019
Morales istifa açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
Barış için ve evleri yakılan destekçilerime, ekibime ve aileme yönelik daha fazla şiddet uygulanmasını engellemek için istifa ediyorum. Muhalefet liderler Camacho ve Mesa’yı bu şiddeti durdurmaya çağırmak istiyorum.
Devlet Başkan Yardımcısı Alvaro Garcia Linera da bir yerli başkanın yardımcısı olduğundan gurur duyduğunu ve daima ona sadık kalacağını söyleyerek istifasını açıkladı.
Küba Dışişleri Bakanlığı ise yaptığı açıklamada Morales’in istifasıyla sonuçlanan süreci darbe olarak nitelendirdi ve kınadı.
Bolivya’nın Cochabamba, Sucre ve Santa Cruz kentlerinde sokağa çıkan ve yerli halka saldırıda bulunan faşistler Morales’in istifasının ardından kutlamalara başladı.
Faşistler tarafından saldırıya uğrayıp evleri yakılan Morales taraftarlarının sokaklara çıkamadığı gözleniyor.
Darbeci komutanların emriyle Morales’in tutuklanmasına karar verildi. Bir askerin kutlama yapan faşistlerin yanına giderek “Ordunun emriyle Morales’i tutuklamaya geldim” dediği ve bunun üzerine kitlenin askeri alkışladığı görülüyor.
Darbeci komutanların emriyle #Morales‘in tutuklanmasına karar verildi. Bir askerin kutlama yapan faşistlerin yanına giderek “Ordunun emriyle Morales’i tutuklamaya geldim” dediği ve bunun üzerine kitlenin #askeri alkışladığı görülüyor.https://t.co/bA0xlKgbqF pic.twitter.com/Xfk05VREBl
— sendika.org (@sendika_org) November 10, 2019
Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro, “Kardeş Başkan Morales’e yönelik darbeyi kati surette kınıyoruz” diyerek darbeyi kınadı.
Condenamos categóricamente el golpe de Estado consumado contra el hermano presidente @evoespueblo. Los movimientos sociales y políticos del mundo nos declaramos en movilización para exigir la preservación de la vida de los pueblos originarios bolivianos víctimas del racismo. pic.twitter.com/c6JGrNBFGo
— Nicolás Maduro (@NicolasMaduro) November 10, 2019
İngiltere İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn, “Çok sayıda sosyal ilerlemeyi ülkeye kazandıran Evo Morales’in ordu tarafından istifaya zorlandığını görmek dehşet verici. Bolivya halkına karşı yapılan bu darbeyi kınıyorum ve demokrasi, sosyal adalet ve bağımsızlık için yanlarındayım” diyerek Morales’e destek açıklamasında bulundu.
To see @evoespueblo who, along with a powerful movement, has brought so much social progress forced from office by the military is appalling.
I condemn this coup against the Bolivian people and stand with them for democracy, social justice and independence. #ElMundoConEvo
— Jeremy Corbyn (@jeremycorbyn) November 10, 2019
Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez, “Bolivya’daki kurumsal çöküntü kabul edilemez. Bolivya halkı, bir sonraki hükümetini özgür ve bilinçli seçimlerde mümkün olan en kısa sürede seçmeli” açıklamasında bulundu.
En Bolivia se ha consumado un golpe de Estado producto del accionar conjunto de civiles violentos, el personal policial autoacuartelado y la pasividad del ejército. Es un golpe perpetrado contra el presidente @evoespueblo, que había convocado a un nuevo proceso electoral.
— Alberto Fernández (@alferdez) November 10, 2019
Bolivya’da kilise temsilcilerinin bir kısmının da Morales’in istifa etmesi yönünde çağrı yapmıştı. Kilisenin de sokaktaki faşistlere ve darbeci askerlere eklenmesiyle Bolivya’da yaşanan darbe, dini bir boyut da kazanmış oldu.
İlk faşist saldırılar bir kadın belediye başkanına yapılmı��tı. Bolivya’nın Vinto kasabasının Belediye Başkanı Patricio Arce’ye saldıran sivil faşistler, Arce’nin üzerine kırmızı boya dökmüş, saçlarını kesmiş, sokaklarda yalın ayak yürüterek kendisine istifa mektubu imzalatmışlardı.
Aşağıdaki fotoğrafta sivil faşistler tarafından bugün (11 Kasım) öldürülmüş bir köylü kadın görülüyor. Bolivya’da yerli köylü kadınlara verilen ad “cholita”. Cholitalar, Morales destekçisi kadınlar. Morales’in Bolivya için sunduğu projede kadın özgürlüğü de kendine geniş yer buluyordu.
Uzun örgülü saçlar, cholitaların simgesi. Fotoğrafta görülen ise sivil faşistler tarafından saç örgüleriyle boğularak katledilmiş bir cholita.
Aşağıdaki videoda görülen polis, armasındaki bayrağı indiriyor. Polisin armasında Bolivya bayrağının yanında Bolivya’nın çok halklılığını (yerli halkları) temsil eden, halkın whipala adıyla andığı, bir bayrak var. Polis armasındaki whipala kısmını kesiyor ve armayı geri yapıştırıyor. Yanındaki sivil faşistlerse “Yaşasın polis” diye bağırıyor.
Bu videoda da yine whipala denilen bayrağın sivil faşistlerce yakıldığı görülüyor.
Askerin hükümete el koyduğu Bolivya’da muhalefet lideri Luis Fernando Camacho, Evo Morales’e karşı tutuklama emri çıkarıldığını doğruladı.
#ULTIMOMINUTO | Luis Fernando Camacho, dirigente de la oposición confirma orden de aprehensión para contra Evo Morales → https://t.co/tqMKHfl0b4 pic.twitter.com/hVTq15u9sq
— teleSUR TV (@teleSURtv) November 11, 2019
Videoda yağma edilen ev Morales’in evi. Ayrıca Morales’in kız kardeşinin ve vali Victor Hugo Vasquez’in evi de ateşe verilmişti.
Fotoğrafta görülen akbaba Güney Amerika’nın And Dağları’na özgü bir kuş. 1970’lerde Güney Amerika ülkelerine yapılan ABD merkezli darbeler bölge halkları tarafından Condor Planı olarak adlandırılıyordu. Bolivya’da yaşanan darbe sonrası aşağıdaki görsel “2. Condor Planı” adı altında yeniden paylaşılmaya başlandı. Yani Bolivya’da başlayan süreç bölge halkları tarafından ABD’nin Güney Amerika’ya karşı giriştiği yeni bir darbeler döneminin başlangıcı olarak nitelendiriliyor.
Bolivya’nın ciudad del Alto kentinde yaşayan yerli bir kadının Telesur aracılığıyla darbe karşısında dünya kamuoyuna çağrısı şu şekilde:
İyi geceler, ciudad del Altodayız, buradan bütün dünya kamuoyuna ve insan hakları kurumlarına çağrıda bulunuyorum Bu darbe Evo’ya, halka ve acı çeken halka karşı bir darbedir.
Evo yoksulların hükümetiydi, şimdi bir darbe yolunda ilerliyor. Burdan herkese ve tüm dünya kamuoyun sesleniyorum, gelip bizi savunsunlar.
Şimdiden karavanalar la Paz şehrine doğru gelmeye başladı. Silahlarla, Santa Cruz dan faşistler yola çıkmışlar, kendi hayatımızdan endişe duymaktayız. Bize ne olacak? Bu Camacho beyefendinin suçudur (Camacho, darbeyi yönetendir).
Bu adamın şefkati yok acıması yok, kalbi yok. Bizleri öldürecek bizi katledecek, çocuklarımızı öldürecek, ben ev hanımıyım, çocuklarım var, kendi hayatım içinde çocuklarımızın hayatı içinde korkuyorum şimdi. Kendi ailem için de korkuyorum. Tamamen korku içerisindeyiz, ama Altodayız mücadele ve cesaretle savaşıyoruz. Ya onlar kazanacak ya biz kazacanağız. Şimdiden bütün televizyon kanallarını ele geçirdiler, (tüm kanalları sayıyor) Artık Evo’nun tarafında değiller darbecilerin tarafındalar bu medyalar, zenginlerin tarafındalar.
Bütün haberleri bizi aleyhimize geçiyorlar. Halk şu anda acı çekiyor. Artık bir sesimiz yok, onun için uluslararası Kamuoyuna sesleniyorum. Bu kınamalarını istiyoruz, halkın tarafında olsunlar, bu adamlar halk olduklarını söylüyorlar ama halk değiller. Bunlar zenginlerin mantığı, milyarder şirket sahipleri ve silah satın alacak paraları var. Bu aldıkları silahlarla darbeyi finanse ettiler, bu yüzden uluslararası kamuoyuna yeniden sesleniyoruz, l��tfen kınay��n bu durumu, halk biziz buradayız onlar halk değil. Halk olduklarını söylüyorlar ama değiller, insanları parayla tuttular bize saldırmaları için. Halk burada. Ayaklanıyoruz şu anda, ama savunmasızız, çünkü onlar silahlılar biz değiliz.
Telesur bugün sesimiz oldu, çünkü bizim artık burada bir sesimiz kalmadı, bizim gerçek halkın bir sesi kalmadı. Teşekkür ediyoruz TeleSura.
Yerli kadının dünyaya seslendiği yer Morales destekçisi yoksulların yoğun yaşadığı bir yer. Burada yaşayan halk Morales’in “sosyal devriminin” en çok kapsadığı kesim. Sivil faşistlere karşı kendilerini savunuyorlar. “Yüksek şehir (ciudad del Alto) gitmeyecek, burada kalacak. Sen tüfekle de gelsen yüksek şehir burada ayakta kalacak” sloganları yükseliyor kentte. Aşağıdaki videoda yerli halk darbecilere karşı direniyor. Görüntüde sivil halkın elinde whipala’nın olduğu görülüyor.
Darbe komitesi
Darbeciler radyolara el koyarak iletişimi kontrol etmeye çalışıyorlar. Fotoğrafta Bolivya Köylü İşçileri Sendikası Tek Sendikalar Birliği radyo direktörünün ağaca bağlandığı görülüyor.
Bolivya’da yapılan darbenin simgesi olmuş bir fotoğraf
İlgili haber:
Bolivya Başkanı Morales��ten barışı sağlamak için yeniden seçim çağrısı
Sendika.Org (Uğur Cucu)
