AKP’nin omurgasının, kredilerle refah içine sokulan ancak uzun vadede ağır bir borçlanma girdabının içine giren Anadolu sermayesi olduğunu belirten Gazete Duvar yazarı Bahadır Özgür, 24 Haziran seçimlerindeki oy kaybını bu tespit doğrultusunda inceledi ve erken seçim kararına da etki eden omurga çatlağına dikkat çekti

Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı seçimini ilk turda kazanarak yetkilerin tek elde toplandığı yeni rejimin ilk başkanı olurken, partisi ise 7 Haziran’dakine benzer bir biçimde ciddi bir oy düşüşü yaşadı ve Meclis çoğunluğunu kaybetti. Gazete Duvar’dan Bahadır Özgür, AKP’nin yaşadığı oy düşüşünün politik anlamını yazdı ve bunu “parti omurgasındaki çatlak” olarak niteledi.

Seçimlerin ardından enflasyonun artması, zamların peş peşe gelmeye başlaması, özelleştirilen şeker fabrikalarında işten çıkarmalar yaşanmasının muhalefet cephesinde “Oh olsun”cu bir öfkeyi tetiklediğini söyleyerek yazısına başlayan Özgür, bu eğilimi, sadece haritanın sarılığına bakıp esas verilerden sonuç çıkarmamakla eleştirdi.

AKP’nin omurgası: Anadolu sermayesi ve ekonomik popülizm

Özgür, daha sonra “AKP’nin omurgası” vurgusunu şu sözlerle açtı:

Fransa’nın elit gazetesi Le Monde 2006’da, İç Anadolu’da kümelenmiş sermayeyi AKP’nin ana omurgası olarak işaret ederken, iktisatta sonuna kadar neoliberal kaidelere bağlı, fikriyatta sofu olan bu kesimi bir çeşit “Anadolu püritenliği” olarak nitelendirmişti. Sosyolog Max Weber’den ilham alan bu tez çok da yanlış değildi doğrusu. Zira, KOBİ’leri şemsiyesi altında toplayan Anadolu Kaplanları’nın siyasi elitler arasında da söz sahibi olma hırsı uzun yıllar Milli Görüş geleneğinin dinamiğiydi.

AKP buna çok önemli bir aşı daha yaptı: Ekonomik popülizm. Kendi büyük burjuvazisini yaratmak adına kamu ihalelerini, tabanda göreli bir refah seviyesi tutturmak için de kamu bankalarını seferber etti. Anadolu’da 2007-2013 arası dikkat çekici bir ‘kredili refah’ dönemi yaşandı. Ev ve otomobil kredilerinin oranı Türkiye ortalamasının çok üzerinde gerçekleşti.

‘Kredili refah’tan borçlanma ve mevduata

“Kredili refah” halinin uzun vadede ağır borçlanma getirdiğine dikkat çeken Özgür, bunu şu verilerle destekledi:

• Toplam batık krediler 82 ilin 80’indeki artış %50’den fazla arttı.
• AKP’nin seçimde %50’nin üzerinde oy aldığı İç Anadolu kentlerinde toplam batık krediler 1 Kasım seçiminden bu yana %80’in üzerinde arttı.
• İnşaat kredilerinde batık oranı sadece 7 ilde %30’un altındaydı. Yine ağırlığı İç Anadolu olan 34 ildeki yükseliş %100’ün üzerindeydi. Tekstil, turizm, ticaret ve bireysel kredilerde de tablo farklı değildi.
• Ağır borçlanma, beraberinde vatandaşın eline geçen her kuruşu dövize ve altına yatırmasına dönüştü:
• 1 Kasım 2015’te AKP’nin %50’nin üzerinde oy aldığı iller içinde Kırşehir ve Yozgat hariç 43 ilde altın mevduatı artışı %50’den fazla oldu. Bu iki ildeki oran ise %48 ve %43’tü.
• Oy oranı %70 ve üzeri olan Rize, Konya, Bayburt, Aksaray, Kahramanmaraş ve Düzce’deki mevduat artışı ise %60’ı aştı.

24 Haziran’daki erime

7 Haziran’dan 1 Kasım’a giderken oy sayısını 4 milyon 611 bin 647 artıran AKP’nin, 24 Haziran’da ise seçmen sayısı artmasına karşın 1 milyon 623 bin 813 oy yitirdiğine dikkat çeken Özgür, esas önemli olanınsa kayıpların bölgesel dağılımında olduğunu belirtip verilerini aktarmaya devam etti:

• Marmara’da 462 bin, Ege’de 55 bin 795, Karadeniz’de 246 bin 248, Akdeniz’de 146 bin 393, Doğu Anadolu’da 66 bin 698, Güneydoğu Anadolu’da 86 bin 33 oy kaybı yaşanırken AKP’nin yıkılmaz kalesi görülen İç Anadolu’da ise %10,8’lik bir orana denk düşecek 560 bin 632 oy kaybı yaşandı.
• Kaybın en çok olduğu ilk üç il, AKP’nin kaleleri: Konya 134 bin 155, Kayseri 85 bin 740, Malatya 43 bin 368.
• CHP’li yöneticinin öfkeyle göremediği Kütahya’da kayıp 40 bine ulaşıyor.
• BBP ile ittifaka rağmen Sivas’ta 33 bin oy, Erdoğan’ın mitingde “Tütün zararlıdır” dediği Adıyaman’da 31 bin oy gitti.
• Binali Yıldırım’ın bir avuç insana konuştuğu, fındıkların yola döküldüğü Ordu’daki kayıp 40 bin 519.
• Elde silah sandık basılan ve AKP’nin sonsuza dek kaybetmeyeceği hissi uyandıran Şanlıurfa’da da 60 bin 872 oy başka partilere verildi.
• Her seçim rekor kıran Bayburt’ta oy oranı %73’ten %57’ye, Bartın’da ise %54’ten %47’ye indi.
• “Hani hükümetin Suriyeliler politikasından şikayetçiydiniz” denilen Kilis’te 15 puan, Gaziantep’te 11 puanlık rekor kayıplar var.
• Özetle 17 ilde 30 binin üzerinde, sekiz ilde 20 binden, sekiz ilde 10 binden, 18 ilde 5 binden fazla oy kaybı söz konusu. Toplam 71 ilde AKP bir şekilde eridi.

‘Erken yerel seçim’ uyarısı

AKP’yi AKP yapan dinamiklerdeki rahatsızlığın, akacak kanal olarak şimdilik milliyetçi partileri gördüğünü ancak yine de bu durumun “ciddi bir hasar” anlamına geldiğini ifade eden Özgür, yazısını da bir erken seçim uyarısıyla noktaladı:

Ha bu arada, “yandaş ana akım” medyanın yüzde hesabını dahi bilmeyen, ısrarla AKP’nin %8 oy kaybettiğini gözümüze gözümüze sokan habercilerine ve yazarlarına da pek kulak asmayın. Türkiye genelinde %17, birçok ilde %20’leri bulan oy kaybıyla birlikte bu seçimin neden erkene çekildiğini unutmamak lazım. Zira, belediyelerin nasıl birer gayya kuyusuna dönüştüğüne dair ilginin başlamasıyla beraber, yerel seçimlerin de alelacele erkene çekilmesine tanık olacağız yakında.

Yazının tamamını okumak için tıklayın.

Sendika.Org