Yerli Hükümet Konseyi mümkün olan en fazla yere gidip Meksikalıları davet edip, örgütlemek ve tüm Meksika’nın sorunlarını ortadan kaldırmak için bir siyasi peygamber beklenmemesi gerektiğini anlatmak için ülkedeki turlarına devam ediyor. “Biz değişimin yukarıdan gelmeyeceğini zaten gördük” diyor Marichuy . “Şimdi değişikliği aşağıdan yapmamız gerek”

Yerli aktivist Marichuy, 2018 Meksika başkanlık seçimlerinde oy pusulasına girebilmek için yeterli imza toplayabilecek mi?

“Biz hiçbir şey vaat etmiyoruz, biz yanımızda gönülden, terden ve her günün emeğinden başka verilecek hiçbir şey getirmiyoruz. Gideceğimiz yol, çok zorlu bir yol çünkü insanlar artık hiçbir şeye inanmıyorlar ve vaatler duymaktan sıkıldılar. İşte bu yüzden biz hiçbir şey vaat etmiyoruz. Toplumun örgütlenmesine, seçimlerin ötesine uzanan bir birliğe dönük bir çağrıda bulunuyoruz. Gençliğin, çocukların ve kadınların zamanı geldi. Artık ileriye doğru birlikte hareket edebileceğimizin farkında olma zamanıdır.”

Genç konsey üyesi Ymili Chan Dzu konuşmasını yaparken, Marichuy’un gözleri küçük kalabalığı taradı. İçeride 100 kişinin biraz üstünde insan vardı. Siyasi partilerin adaylarını dinlemek için komşu mahallelerden insan dolu otobüslerin geldiği kalabalık toplantıların aksine, Yerli Hükümet Konseyi’nin bu etkinliğinde bir avuç sanatçı, muhabir ve ne olduğundan haberi olmayıp, belki de Chan Santa Cruz Kültür Merkezi’nin girişindeki beyaz örtüde “Bu etkinlik hiçbir siyasi parti ile bağlantısı olmayan halk için ve halkın tamamen barışçıl bir etkinliğidir” yazdığını görüp merak ettikleri için gelen kişilerden başka insan toplayamamışlardı.

Quantino Roo eyaletinde Meksika’nın en büyük Yerli nüfusu bulunmasına rağmen, bu etkinlik, Yerli Hükümet Konseyi’nin eyalette imza toplamak için düzenlediği ilk etkinlikti ve manzara pek de cesaret verici değildi. Bu etkinlik olduğunda, seçimlere resmi katılımın bitiş zamanı olan 19 Şubat tarihine iki ay bile kalmamıştı ve ulusal oy pusulalarında yer edinebilmek için toplanması gereken 1 milyon imzanın %10’unu toplamayı bile zar zor başarmışlardı. Felipe Carillo Puerto’da o gün, 25 bin kişilik yerleşik nüfustan sadece 60 kişi imza atmıştı.

Çok az sayıda geri dönüş almalarına rağmen, Yerli Nahua ve Tuxpan, Jalisco’lu olan şifacı Marichuy, tam adıyla María de Jesús Patricio Martínez, Carillo Puerto ve çevre kasabalardaki küçük vatandaş grubunun Ulusal Seçim Enstitüsü’nün desteği olmadan bağımsız olarak düzenlendikleri etkinlik ve gösterdikleri mütevazı çaba için minnetlerini sundu. Onun amacıyla dayanışma gösteren, yer, sandalye ses sistemi ve başka eşyalar veren Carillo Puerto vatandaşlarının ve konsey üyelerinin cebinden çıkan her peso bilgilendirici materyal bastırmaya, ulaşıma, konaklamaya ve yemeğe yatırılırken, yerel sanatçılar müzik ve dansla etkinliği canlandırarak katkıda bulundular. Bu yüzden, toplantıya katılan insanların sayısının çok ya da az olması önemli değildi; bu insanlar projeye ve amaca inanan insanlardı ve halkın ortak bir amaca ulaşmak için kendisini örgütlemesi hedefine ulaşılmıştı.

Yerli Hükümet Konseyi (CIG) seçim kampanyasını federal bütçeden para almadan devam ettirmeyi kabul etti, yine de eğer Marichuy bağımsız aday olarak amacına ulaşırsa, hükümetin 2018’de bağımsız partileri ve adayları finanse etmek için tahsis edecekleri 42.96 milyon pesoya yasal olarak sahip olma hakkı var. Fakat Konsey bu parayı da reddetmeye karar verdi çünkü, birçok sebeple birlikte, halk örgütlenip birbiriyle işbirliği yaptığında devlet desteği olmadan da amaca ulaşılabileceğini göstermek istediler. Tepoztlan, Morelos’tan konsey üyesi Francisco Ortiz’e göre, aslında Yerli Konsey’in amacı, bir seçim kazanmaktan ziyade, insanları Meksika’daki siyasete göre örgütleyip, 2018’de oylamada ne olursa olsun, değişimi aşağıdan başlatmak. Ortiz bunu açıklarken “Bu bir seçim önerisi değil, bu bir mücadele önerisi’’ diyor.

Marichuy, seçimlerde başkanlık için bir grup halinde aday olmaya izin verilmediği için Yerli Konsey’in tek sözcüsünün kendisi olduğunu fakat Yerli Konsey projesinde kararların kolektif ve yatay olarak alındığını vurguluyor. Yerli Konsey’in amacı, iktidar peşine düşmek değil, sivil topluma örgütlenme, halkın yönettiği ve hükümetin kurallara uyduğu ve toplumun dışlanmış kesimlerinin güçlenip yerlerini alabileceği farklı bir hükümet sistemi oluşturma çağrısında bulunmak. “Yerli halkın yeniden kendisini göstermesini, toplulukların güçlenmesini istiyoruz. Bunu nasıl yapacağız? Birbirimizin elinden tutarak, yanımızdaki insanlara güvenerek, herkesin içinde kendimizi güçlendirerek.” diyor Marichuy.

Marichuy’un seçim platformunun ayırt edici özelliği, doğayı korumaya dönük kaygısı. Marichuy, hükümetlerin çevreyi korumaya dönük alacağı önlemler hakkında ya çok az konuşan ya da hiç konuşmayan çoğu siyasetçiden farklı olarak, Carillo Puerto’da yaptığı konuşmalarında, tüm Meksika’nın ve Amerika kıtasının doğal yaşamını mahveden mega-projeler karşısında tüm Meksikalıların bir araya gelip, ormanları, suları ve genel olarak yaşamı savunmaları gerektiğinden bahsediyor.

Marichuy’un takipçileri seçim siyaseti oyununa girmenin tehlikeli olabileceğinin farkındalar. Tuxpan, Jalisco’dan başka bir genç konsey üyesi Lizbeth Moran, toplantıda yaptığı konuşmada, Meksika’da yerli halkın halen daha ciddi bir ırkçılık ve ayrımcılıkla karşı karşıya olduğunu söyledi. Moran, bu nedenle, tüm Meksikalıların, Meksika Cumhuriyeti’nin bütün eyaletlerinin, hem şehirlerde hem de topluluklarda ve köylerde ülkeye acı veren sorunları ortadan kaldırmak üzere bir araya gelmesi gerektiğinde ısrarcı olduğunu belirtti. “Sürgün, zorla kaybedilmeler, ölümler, uyuşturucu ticareti sadece Yerli topluluklarının değil, şehirdeki kız kardeşlerimizin ve erkek kardeşlerimizin de acısını çektiği sorunlardır.” diyor Moran.

Bununla birlikte, bu ayrımcılık ve Yerli halk ile “Şehirliler” –melezler ve yerli olmayan Meksikalılar– arasındaki uçurum, Marichuy’un Meksika başkanı olmasını engelleyebilecek bir etken. Marichuy’un seçimlerde isminin oy pusulasın yer alması için yeterli imzayı bulması bile olağanüstü bir şey olacaktır. Marichuy, bağımsız aday olarak kaydolabilmek için, en azından 17 eyalette Ulusal Seçim Enstitüsü’ne kayıtlı Meksikalılardan 19 Şubat 2018’den önce yaklaşık bir milyon imza toplamalı.

Marichuy’un kampanyasına imza verebilmek için gereken tek şey, Meksika vatandaşı olup geçerli seçmen kayıt kartına sahip olmak . Vatandaş desteği yoluyla Ulusal Seçim Enstitüsü başvuruları, kayıtlı konsey asistanlarının kartın iki yüzünün fotoğrafını çekip vatandaşın elektronik imzasını almasıyla oluyor. Bu, iyi bir internet bağlantısıyla beş dakikadan fazla sürmeyen bir işlem. Fakat bu sistem, açıkça nüfusun büyük bir bölümünü arka plana atıyor; tam da Marichuy’un destekçilerinin büyük bir bölümünün yer aldığı toplumsal tabakayı.

Meksika’nın dört bir yanında Ulusal Yerli Kongresi’ni destekleyen birçok topluluk bulunmakta ve bu topluluklar Yerli Hükümet Konsey kaydı için binlerce imza toplayabilir. Ama bu yerler internet erişimi olan ve sakinlerinin tablet ya da akıllı telefon gibi ileri teknolojik cihazlara sahip olduğu yerler değil. Yerli topraklarının pek çok kısmında, cep telefonu için kapsama alanı bile yok. Kayıt olmuş bir gönüllü olarak Carrillo Puerto’da imza toplayarak destek olan Silvia Diaz, sürecin başlangıcında gereken çevrimiçi uygulamanın sadece iphone ve ipadlere yüklenebileceğini ve bunun bir sorun olduğunu çünkü bölgede sadece bir tane kayıtlı seçmenin böyle bir cihaza sahip olduğunu belirtti.

Şu anda isteyen her vatandaş bu uygulamayı akıllı telefonlarına indirip kayıtlı gönüllü olarak imza toplanmasına yardımcı olabilir. Teoride, bağımsız adaylık için diğer adayların yürüttüğü büyük reklam kampanyaları için ödeme yapmaları gerekmiyor. Eğer Marichuy’un teklifi ağlara ve teknolojiye erişimi olanlara ulaşırsa ve bu insanlar zamanlarını ayırıp kayıt olduktan sonra diğer insanları da bunu yapmaya teşvik ederse, böylelikle daha fazla Meksikalı yerli halk ile dayanışma gösterirse, Marichuy aday olmak için yeterli imzaya ulaşmış olur. “Bu teklif Yerli halklardan geliyor ama bu sadece bizim için değil. Biz, herkes için yaşamı savunuyoruz, sadece yerli halk için değil.” diyor Marichuy.

Bu anlamda, Yerli Hükümet Konseyi mümkün olan en fazla yere gidip Meksikalıları davet edip, örgütlemek ve tüm Meksika’nın sorunlarını ortadan kaldırmak için bir siyasi peygamber beklenmemesi gerektiğini anlatmak için ülkedeki turlarına devam ediyor. “Biz değişimin yukarıdan gelmeyeceğini zaten gördük” diyor Marichuy . “Şimdi değişikliği aşağıdan yapmamız gerek.”

[Nacla’daki İngilizce orijinalinden Gökçe Nur Akay tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir]