AKP ve MHP eliyle hazırlanmış olan ve dün (9 Mart) itibariyle Anayasa Komisyonu’ndan geçen İttifak Yasası teklifine CHP ve HDP, ihmallere yol açacak şekilde belirsizlikler barındırması gerekçesiyle muhalefet şerhi koydu
AKP ve MHP arasında ittifak görüşmelerini tamamlanmasının ardından, hazırladıkları teklif Anayasa Komisyonu’nda görüşülmeye başlandı. Görüşmelerin ardından teklif, Anayasa Komisyonu’nda bulunan AKP’li ve MHP’li vekiller tarafından kabul edildi. Teklif, önümüzdeki günlerde TBBM Genel Kurulu’nda görüşülecek.
CHP ve HDP, komisyon görüşmeleri sonlanan İttifak Yasası’na ilişkin, maddelerin muğlak olduğu ve seçim güvenliğini tehlikeye sokacağı gerekçeleriyle muhalefet şerhi koydu.
Anayasa Komisyonu’nda bulunan CHP’li milletvekilleri Murat Emir, Uğur Bayraktutan, Fatma Kaplan Hürriyet, Akın Üstündağ, Muharrem Erkek ve Tufan Köse tarafından Anayasa Komisyonu Başkanlığı’na sunulan muhalefet şerhinden satır başları şöyle:
- Mülki idare amirleri liyakat esasına göre değil AKP’ye yakın olan ya da AKP’nin talimatları doğrultusunda işlem yapan kişilerden seçilmekte. Ayrıca seçim güvenliği gerekçe gösterilerek sandıkların taşınmasını düzenleyen maddede “seçim güvenliği” kriterleri net ve somut değil.
- Düzenleme ile oy pusulaları ve zarfları filigranlı kağıttan olacak. CHP, bu düzenlemeyle, mühürsüz oy pusulalarının geçerli kabul edilmesine ilişkin düzenlemeyle birlikte, “seçim güvenliği sağlandı” propagandası yapılmaya çalışıldığını belirtti. CHP, bu durumun diğer güvenceleri ortadan kaldırmaması gerektiğinin altını çizdi.
- Oy pusulalarının mühürlemenin sandık kurullarının görevi olduğunu belirten CHP, mühürsüz pusulalarının geçerli sayılmasına ilişkin düzenlemenin “ihmale teşvik düzenlemesi” olduğu kaydetti.
- Düzenlemeye göre, “ittifak alanı”nın içine basılan her türlü oy geçerli sayılıyor. CHP, siyasi partilere verilen oyların geçersiz sayılmasına ilişkin koşulların ittifak partileri için de geçerli olması gerektiğini belirterek, yalnızca ittifak alanına basılmış olan her türlü “EVET” oyunun geçerli sayılmaması gerektiğini belirtti.
- Düzenleme ile sandık kurulu ve sandık alanına ilişkin değişiklikler de yapılmış durumda. Yasa tarafından düzenlenmiş olan “sandık alanı” kavramı değiştirilerek yerine “sandık çevresi” ve “benzeri yerler” açıklaması getirildi. CHP, bu durumun seçim güvenliğini tehlikeye sokacağını belirterek OHAL koşullarıyla beraber mülki amirlerin yani yürütmenin sandık alanlarını belirleyeceğinin altını çizdi. CHP, belirsizlik taşıyan düzenlemelerin yasa metninden çıkarılmasını istedi.
- Düzenlemeye göre, eskiden yalnızca sandık kurulu başkanı tarafından çağrılabilen kolluk kuvvetleri isimsiz ihbar yoluyla da sandık alanlarına çağrılabilecek. CHP, bu düzenlemeye koyduğu şerhte ise “Herhangi bir ihbarın yeterli olması kolluk kuvvetleri gözetiminde seçimin yapılacağı sonucunu doğurur. Bu sebeple “belirsiz” ihbarlar üzerine kolluk kuvvetlerinin seçmen iradesini etkilemesi engellenmelidir” ifadelerine yer verdi.
Anayasa Komisyonu’nda bulunan HDP milletvekilleri Mizgin Irgat, Mehmet Emin Adıyaman ve Erol Dora’nın Anayasa Komisyonu Başkanlanlığı’na sunduğu muhalefet şerhinden satır başları ise şöyle:
- Düzenlemeyle birlikte aynı bina ve sokakta bulunan seçmenler farklı sandık bölgelerine kaydedilebilecek. HDP şerhinde, AKP-MHP ittifakının bu yolla seçmen listelerine müdahale etme amacı güttüklerini kaydetti. HDP, düzenlemenin seçmenin, sandık üzerindeki denetim hakkının elinden aldığını belirtti.
- Vali veya il seçim kuruluna seçim gününden bir ay önce talepte bulunmaları halinde sandıkların taşınması veya sandık bölgelerinin birleştirilmesi imkanı verilmiş durumda. Bunun gerekçesi olarak ise seçim güvenliği gerekçe gösterilmekte. HDP de CHP gibi, valilerin bu şekilde görevlendirilmesi ile seçimlerin tarafsızlığına gölge düşüreceğini kaydetti. Sandıkların taşınması ya da birleştirilmesinin sonucunda seçmenlerin sandığa ulaşımının da zorlaşacağının altı çizildi.
- Düzenlemeye göre, sandık başkanları ilçede görevli olan yani yürütmenin bir parçası olan kamu görevlileri arasından belirlenecek. Bu da seçimlerdeki denge-denetim mekanizmasını ortadan kaldıracak. Ayrıca, bu düzenleme her türlü hileyi mümkün kılacak.
- Teklifte, Cumhurbaşkanı ile milletvekilleri seçiminde kullanılan oyların aynı zarfa konulması öngörülüyor. HDP, biri yürütme, biri yasama organı seçmek için kullanılmış olan oy pusulalarının aynı zarfa konmasının erkler ayrılığı ilkesine aykırı olduğunu kaydetti.
- Sandık alanıyla ilgili düzenlemeye ilişkin HDP, sınırların belirsizleştiğini, bu durumda da oy kullanılan yerlerin etrafında propaganda yapan ya da silahlarla bekleyen kişilerin olabileceğini vurguladı.
- Sandık kurulu başkanı haricinde “ihbar” yetkisinin seçmene de verilmesi her türlü suistimale ve keyfi uygulamaya neden olacak. Sandık kurullarının hiçbir dahili kalmazken, siyasi partilerin müşahitleri de bir ihbarla sandık çevresinden kolluk güçleri tarafından uzaklaştırılabilecek.
- HDP de CHP gibi, ittifaka verilen oyların geçerliliğine muhalefet şerhi koydu, hangi parti üzerinden ittifaka oy verildiğinin belli olmayacağını ve geçersiz sayılması gerektiğini belirtti.
- Teklifte, ittifak partilerinden birisi barajı geçtiği takdirde diğeri barajdan muaf tutuluyor. HDP, bunun doğrudan “adaletsizliğe ve eşitsizliğe” yol açacağını vurguluyor.
Sendika.Org
