İstanbul’da sağanak yağışla birlikte yaşanan selle birlikte alt yapı çöktü, yurttaşlar ciddi tehlike yaşadı. Mühendisler, mimarlar ve şehir plancılar yaşananlara ilişkin açıklama yaparak sorumlunun yerel yönetimler ve plansız kentleşme olduğunu belirtti

İstanbul’da sağanak yağış ile ulaşımın, alt yapının çökmesi ve yurttaşların mağdur olmasının ardından mühendis, mimar ve şehir plancıları açıklamalar yaptı. Doğa olaylarının yaşam alanlarında felakete dönüşmesinin sorumluluğunun yerel yönetimlerde olduğu belirtilirken, AKP’nin inşaat sermayesiyle birlikte İstanbul’u yaşanmaz hale getiren projelere imza attığı vurgulandı.

Politeknik ile TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu yaptıkları açıklamalarda, doğaya müdahalenin ve plansız kentleşmenin afetlere yol açtığı belirtildi.

TMMOB İstanbul İKK: “Suçu doğaya atarak sorumluluktan kaçınılmamalı”

İstanbul’da dün ve bugün yaşanan yoğun yağış, şehirdeki alt yapı eksikliği nedeniyle taşkınlara sebep olmuş, kent yaşamını felç etmiştir.

Şehir yönetiminde planlama ve denetleme mekanizmaları etkin kullanıldığında; bu tip yağışların olası olumsuz sonuçları kontrol edilebilir bir boyut kazanmaktadır. Yağış rejimleri ne kadar doğalsa ortaya çıkan ve ‘afet’ diye adlandırabileceğimiz, can ve mal kaybıyla sonuçlanan durumlar ise o kadar yapaydır.

Yağış rejimleri elbette küresel ölçekte yaşanan iklim değişikliğinden etkilenmektedir. Ancak bilim, küresel iklim değişikliğinin etkilerini de verilerine dahil etmiştir. Bir doğa olayını afet haline dönüştürmemek, uzun süreli ve olası en kötü ihtimal göz önünde bulundurularak alınan önlemlerle mümkündür.

Şiddetli yağışların doğal yaşam alanlarına ve kent yaşamına etkisi farklı oluyor. Doğal yaşam alanları yağışları tolere edebiliyorken, toprak yapısı, zemini değişmiş, su alanlarının önüne engeller çekilmiş, betonlaşmış ve aşırı yapılaşmış şehirlerde bu yağışlar büyük sorunlara sebebiyet verebilmektedir.

İstanbul ve yakın çevresindeki doğal akım birikimi ve onu şekillendiren akarsu havzaları ile bu havzalardaki doğal akım yönünün kabaca kuzey-güney yönlü olması; akışların ya güneyden Karadeniz’e ya da kuzeyden Marmara Denizi’ne doğru gerçekleşmesi teknik bir bilgidir. Bu teknik bilgi göz önünde bulundurulmadan yapılan yapılaşmalar İstanbul’un her seferinde bir afet platosuna dönmesine neden olmaktadır. Yapılaşma faaliyetlerinin bilimsel bilginin ışığında yeniden düzenlenmesi ve mevcut yapıların ise bu gibi olumsuz durumlardan etkilenmemesini sağlamak için rehabilite edilmesi önemli ve hayatidir.

Şiddetli bir yağışı bir afete dönüştüren bazı yönetimsel hatalar vardır. Orman alanlarının, toprak örtüsünün ve su havzalarının yapılaşmaya açılarak yok edilmesi, şehirde yapılan kazı-dolgu çalışmalarının doğal eğim koşullarının değişmesine neden olması, betonlaşma ve diğer sert zemin miktarının artması ile doğal bitki örtüsü tahrip edilerek tarım ve orman alanlarının infiltrasyon imkanının ortadan kaldırılması, dere ıslahı yapılırken dere yataklarının betonlaştırılması, yağmur suyu kanallarının yetersiz olması ve kanal sistemlerinin birleşik sistemle işletilmesi, yağmur suyu ve atık su kanalizasyon bakımlarının düzenli yapılmaması, yağış oranlarının bütünsel ve yüzyıllık değil kısa vadeli hesaplanması gibi hatalar bunlara örnek olarak gösterilebilir.

Tüm bunların yanı sıra İstanbul’daki kentsel dönüşüm furyası altyapı sistemleri yeterli hale getirilmeden yapılıyor. Bölgelerde insan yoğunluğu artarken bölge altyapısında kanal çapı değişmiyor ya da yeni kanal ilavesi yapılmıyor. Bu durumda da mevcut kanal sisteminin ihtiyacı karşılaması mümkün olmuyor. İmar kararlarındaki ve denetim uygulamalarında eksiklikler bugünkü benzeri tabloların tekrarlanmasına neden oluyor.

TMMOB ve bağlı Odaları, mühendis, mimar ve şehir plancıları; meslek alanlarından edindikleri bilgi, birikim ve deneyim ile şimdiye dek olduğu gibi, yaptıkları açıklama ve etkinliklerle kamuoyunu bilgilendirmeye, açtıkları davalarla kentli haklarını korumaya, yöneticileri uyarmaya ve yaşanılası bir kent için mücadele edenlerle bir arada durmaya devam edecektir.

Yıllardır belediyelerin ve merkezi yönetimlerin, şehirlerin gelişimi konusunda almış olduğu kararların büyük bir kısmı TMMOB tarafından kabul edilemez olarak nitelendirilmiştir. TMMOB, temelini bilimden almayan ve kamu yararı gözetmeyen hiçbir kararı onaylamamaktadır. Bugün yaşanan durum şehir ve ülke yöneticilerinin mühendislik-mimarlık ve şehir plancılığı meslekleriyle bağdaşmayan tutumlarını gözler önüne sermektedir. Yine bugün gelinen durum ve halkın yaşadığı olumsuz koşulların düzenli olarak tekrar ediyor oluşu TMMOB’nin yöneticilere olan eleştirilerinde haklı olduğunu kanıtlamaktadır.

Bir kez daha hatırlatıyoruz, doğal olayların olumsuz etkileri önlenebilirdir. Planlama ve denetleme mekanizmalarının etkin kullanımı, düzenli şehirleşme, rant odaklı değil kamu yararını gözeten ve doğadan yana tavır alan projelendirme bugün yaşananların bir daha tekrar etmemesini sağlayacaktır.

Bilimsel bilgimiz ve mesleki deneyimimizin bize öğrettiklerine dayanarak yöneticileri uyarıyoruz: Kentsel yönetim rant için değil halk için olmalıdır. Afetleri yaratan doğa değil, doğaya müdahaledir. Her yönetici, halkına karşı sorumludur. Suçu doğaya atarak sorumluluktan kaçınılmamalı, İstanbul halkı bir kez daha mağdur edilmemelidir.

Politeknik: “Yağmur bir doğa olayı, İstanbul’u yönetenler ise afet sebebi”

Yağmur yağdı, İstanbul’un ulaşımı, alt yapısı çöktü. İstanbul’da yağmurla ulaşım çok tehlikeli, barınma tehlikeli hale geldi.

İstanbul’da yağmur bu sabah (18 Temmuz) 8.00-9.00 arası etkili oldu. Yağmur kentle buluşunca akacak yer, sızacak toprak bulamadı, su baskınları meydana geldi.

Aynı saatler ve sonrasında:

• M1 hattında Yenikapı – Bakırköy istasyonları arasında seferler durdu.
• T1 ve T3 tramway hatlarının tamamında seferler yapılamadı.
• Eyüp- Pierloti teleferik hattında sefer yapılamadı.
• Taksim İstasyonu Gezi Parkı çıkışı yolcu alımına kapatıldı.
• Avrasya Tüneli yaklaşım yolları sular altında kaldı, tünel kapatıldı.

Ulaşım sistemlerinin yanı sıra İstanbul’un pek çok farklı noktası su baskınlarıyla boğuştu. Araçlar suya gömüldü, trafik kilitlendi, halk araçlar içinde mahsur kaldı, su basmış yollarda yüzerek karaya çıkmaya çalışan insan görüntüleri kameralara yansıdı.

İstanbul’da su baskınlarıyla oluşan büyük risklerden sonra bir kez daha yönetenlerden sorumluluk almayan açıklamalar geldi: İstanbul Büyükşehir Belediyesi yoğun yağış miktarını gerekçe gösterdi. Orman ve Su İşleri Bakanı zaruret olmadıkça evden çıkmayın uyarısı yaptı. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı ise yağmuru afet olarak tanımladı ve bir kez daha yağmurun şiddetinden bahsetti.

Oysa yağmur bir doğa olayıdır.

Doğa olaylarının kentlerde, yaşam alanlarında felakete dönüşmemesi merkezi ve yerel yönetimlerin sorumluluğundadır.

Planlama, mühendislik ve mimariyle, doğa olayları yaşanırken insanca yaşanabilir, sağlıklı ve güvenli kentler inşa etmek mümkündür.

1994 yılından beri İstanbul’u yönetenler, 15 yıldır Türkiye’yi yönetiyor. AKP yıllardır inşaat sermayesiyle el ele, en çok da bu alanda çalışan yandaş şirketleriyle İstanbul’u yaşanmaz hale getiren projelere imza attı.

Yağmur İstanbul’da felakete dönüştü çünkü:

• İstanbul’da havaalanı, yol, köprü projeleriyle Kuzey Ormanları’nda 3 milyondan fazla ağaç kesildi.
• İstanbul 3. köprü, 3. havalimanı, Avrasya Tüneli projeleriyle mega felaketlere açık bir kent haline geldi.
• Kent içindeki kamusal alanlar, parklar, kent stadları, deprem toplanma alanları AVM’lere, otoparklara dönüştü. 99 Marmara Depremi sonrasında belirlenen 480 acil toplanma alanının 4’te 3 üne AVM ya da rezidans yapıldı.
• Kent içinde yapı yoğunluğu arttırıldı, ‘kentsel dönüşüm’ adı altında Sulukule, Fikirtepe, Kadıköy ve bugün pek çok İstanbul ilçesinde yeniden inşa edilen yapıların toprak örtülü bahçeleri yok edildi, yere düşen her damla yağmur caddelere taşındı.
• Kent içi inşaat rantı yetmeyince 6292 Sayılı 2B yasası yani ‘Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun’ çıkarıldı, İstanbul’da inşaat projelerine yeni alanlar yaratıldı.
• Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nda yapılan değişikliklerle de İstanbul’da tarım alanları imara açılarak yok edildi.
• İstanbul tarım alanlarına, parklara, acil toplanma alanlarına, dere yataklarına, sahil şeridine yapılan inşaatlarla betonlaştırıldı, yağmurlar akacak yer, sızacak toprak bulamaz oldu.
• İstanbul’da drenajı olmayan, projesi ya da imalatı yanlış yapılan karayolu dalış tünelleri su baskını şiddetini arttırdı.
• İstanbul’da pek çok altyapı projesi, mevcut projeye bağlı kalmadan inşa edildi. Yetersiz ve kalitesiz malzemelerle teknik açıdan güvenli olmayan altyapı hizmetleri sunuldu.
• Yerel yönetimler İstanbul’u gerekli altyapı bakım, onarım ve iyileştirme hizmetlerinden yoksun bıraktı.

Yönetenlerin yönetemediği İstanbul plansız, altyapısız, tehlikeli bir kent şimdi. İstanbul betonlaşmaya devam ettiği, teknik açıdan bilimsel veriler yok sayılarak planlandığı sürece yağmurlar sel olmaya, yollar göl olmaya, halkın can güvenliği tehdit altında olmaya devam edecek.

Kent politikalarıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul’un ormanlarını, doğasını korumayan Orman ve Şu İşleri Bakanlığı, kenti şantiyeye, betona çeviren planlara imza atan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ‘mega’ projelerle kenti çevreleyen Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı yağmurun afete dönüşmesinin baş sorumlularıdır.

Sendika.Org