Sendika.Org yazarlarından Can Şafak’ın “Ereğli 1960-1965 / Morrison’un Yapı İşçileri” adlı kitabı kısa süre önce Sosyal Tarih Yayınları’ndan çıktı

‘60’ların başlarında Türkiye’nin ikinci dev ağır sanayi kuruluşu Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları, yerli ve yabancı sermaye tarafından inşa edilmekte, küçük bir balıkçı kasabası büyük bir sanayi kentine dönüşmenin sancılarını yaşamaktadır. Morrison’sa, bu dev inşaatı yürüten meşhur bir Amerikan şirketidir. İnsanlık dışı çalışma koşullarını, sömürünün, baskının en ağırını akla getiren kötücül bir simgedir Morrison. Bu kitap, insanı hiçe sayan sermayeye Ereğli’den yükselen bir çığlığın, bir isyanın, Türkiye sendika hareketinin “aykırı” bir hattının -yapı işçilerinin- mücadelesinin destansı öyküsüdür.

Bu öykü, aktörleri bakımından da eşsizdir. Çalışma Bakanı, CHP’de yeni yeni yıldızı parlayan ve Ereğli’de durulmak bilmeyen emek-sermaye kavgasında sermayeden yana olan Bülent Ecevit’tir. Morrison şirketinin Türkiye temsilcisi, sonraki yıllarda “Morrison Süleyman” olarak da anılacak olan geleceğin AP Genel Başkanı, Başbakanı, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’dir. Morrison’a karşı başlatılan direnişin önderi Türkiye Yapı-İş Federasyonu Başkanı, Fukara Tahir olarak bilinen, emek tarihinin en nevi şahsına münhasır simalarından Tahir Öztürk’tür. O günlerde sendikacılık hayatına henüz ilk adımlarını atmakta olan geleceğin efsanelerinden biri, İsmet Demir de Ereğli’de işçi direnişlerinin içindedir.

…

Ereğli, tarihsel kökleri 4000 yıldan daha öncesine uzanan çok eski bir yerleşim yeri. Homeros, ölümsüz eseri İlyada’da, Ereğli’yi de içine alan Karadeniz kıyılarının, İsa’dan 1200 yıl öncesine tarihlenen Troya savaşına katılan gönüllü askerlere yurt olduğunu anlatır. Mitolojik Cehennemağzı Mağaraları Ereğli’dedir. Bir yarı tanrı olan Herkül, Eurystheus’un verdiği on iki görevden biri olan üç başlı ve yılan kuyruklu köpek Kerberos’u getirmek için ölüler ülkesi Hades’e bu mağaralardan iner. Ereğli’nin simgelerinden biri olan Herkül Heykeli bugün Ereğli sahilinde yakaladığı Kerberus’un bedenini sırtına yüklenmiş dikilmektedir.

Bugün Ereğli sahilinde geceleyin yansımaları bir balıkçı serpmesi gibi boydan boya uzanan dev sanayi kompleksinin ortasında bir başka dev, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları’nın yüksek fırını Ayşe bütün azametiyle yükseliyor. Ayşe’nin ve Ereğli’nin bu devasa fabrikalarının kuruluşunun hikâyesi ise yakın zamanın gerçek kahramanlarını; yapı işçilerini anlatıyor.