AYNŞTAYN’DAN (EINSTEIN) “EĞİTİMİN FELSEFESİ” ÜZERİNE KISA BİR YAZI VE BU YAZIDAN YOLA ÇIKARAK SPORDA ALTYAPI EĞİTİMİ ÜZERİNE BİR İLİŞKİLENDİRME

“Birçokları Darwin’in yaşama savaşı teorisini ve ona bağlanan ayıklanmaya dayanarak yarışmacı eğitimi destekliyorlar. Ama bu görüş doğru değildir; çünkü insan yaşama savaşındaki gücünü toplum halinde yaşayan bir canlı varlık olmasına borçludur. Bir karınca yuvasında nasıl tek tek karıncaların birbiriyle savaşması onların yaşamaları için zorunlu değilse, insan toplumunda da teklerin yaşamak için birbiriyle savaşmaları şart değildir.

Yaşamanın amacının ‘başarı’ olduğu inancını gençlere aşılamaktan sakınmalıyız. Çünkü başarı kazanan bir insan başkalarından büyük pay alır ve bu pay çoğu kez onlara gördüğü hizmetin karşılığını fazlasıyla aşar. Bir insanın değeri verdiğiyle ölçülür, alabileceğiyle değil.

Okulda ve hayatta çalışmanın en önemli motivasyonu çalışma zevki, yaptığını görme sevinci ve alınan sonucun toplum için değerini bilmedir. Gençlerde bu duyguyu/düşünceyi uyandırmak ve artırmak okulun başlıca işidir. Yalnız böylesi bir psikoloji temeline dayanarak insanlığın en yüce değerlerine ulaşma isteği ve sevinci yaratılabilir: O değerler de bilgi ve sanattır.

Önemli olan çocuğun oyun eğilimini, doğal olan kendini gösterme isteğini geliştirmek ve onu toplumun bütün iş alanlarına götürmektir. Böyle bir eğitimin temeli, sonu başarıya ve değerin bilinmesine varan bir çalışma isteğidir. Okul bu temele dayanıp çalışmayı başarırsa yeni kuşaklar ona büyük saygı gösterecekler ve okulun verdiği ödevleri bir çeşit armağan sayacaklardır. Ben okul zamanını tatil günlerinden daha çok seven çocuklar tanıdım.

Böylesi bir okul, öğretmenden kendi alanında bir çeşit sanatçı olmasını ister. Okulda bir havanın esmesi için ne yapılabilir? Bunun evrensel yolunu bulmak insanın hiç hasta olmamasına çare bulmak kadar zordur. Ama bu zorunlu koşulları bulmak mümkündür. İlk olarak, öğretmenlerin böylesi bir okulda yetişmiş olmaları gerekir. İkinci olarak, öğretmene öğreteceği şeyleri ve öğretme yollarını seçmekte büyük bir özgürlük verilmelidir. Çünkü zorlama ve dış baskı öğretmenin de iş görme sevincini öldürür.”

Aynştayn’ ın eğitim felsefesi yazısının sporda altyapı eğitimine yönelik doğurguları

1. Tüm spor dallarına ilişkin ve özellikle takım yarışmalarının temel ve gelişim altyapı eğitim süreçlerinde “Başarılı olanlar kalır, başarısız olanlar gider, kazananlar kalır, kaybedenler gider” diye bir algı yaratıldığı eğitim ortamları birçok yetenekli çocuğun daha işin başında kaybedilmesine neden olmaktadır. Çünkü başarısız olma korkusu ile kaybeden olmama stresi çocuklarda öğrenme isteğini ve çalışma şevkini yok eden eğitim ortamlarıdır.
2. Hayatın doğal bir işleyişi ve canlıların doğal bir gelişim düzeyleri vardır. Doğal işleyişte herkes için herkese göre bir yaşam ve bir iş vardır. Dolayısı ile herkes birbirini tamamlayan olmalıdır. Çocuklar birbirlerini tamamlayan olduklarını hissettikleri an paylaşmayı daha kolay öğrenirler.
3. Beraber olmak tek olmaktan her zaman daha iyi ve daha doğal bir durumdur. Dolayısı ile “en güçlü olmak” insanı mutlu kılmaya yetmez. Ama birlikte olunursa çok güçlü olmaya da, çok güçlü olmak için yaşamaya da gerek kalmayacağı için hayat daha güzel olacaktır. “Ben” yerine “Biz” duygusu ve anlayışının benimsenmesi tek olarak yapılan işin beraber olarak yapılan işten daha değerli ve önemli olmayacağı eğitim ortamları ile sağlanır.
4. Çocuklar elbette aynı olmayacaklardır. Ama bu onların kendilerini giderek daha da geliştirebilecekleri inancını ve özgüvenini yitirmelerine engel olacak bir ayrımcılığa tabi tutulmalarını gerektirmez. Önemli olan herkesin görevini yapabilecek sorumluluğu taşıyor olmasını sağlamak ve görev yapıyor olmaktan keyif alma duygusunu kaybetmelerine asla izin vermemektir.
5. Temel altyapı ve gelişim altyapı eğitim süreçlerinde ilerde kimin daha iyi olacağı hiç belli olmaz. Dahası kimin daha iyi olacağı ile ilgili bir algı temel altyapı ve gelişim altyapı eğitiminin işi ve amacı olamaz.
6. Sporda devamlı yarışarak ve kazanma peşinde koşarak en iyi olmak hayatı zorlaştırır. Oysa sporda sürekli daha iyi olmaya çalışarak ve daha yararlı olmayı düşünerek yaşamak çocukları daha mutlu kılar. Mutlu çocuk daha kolay öğrenir ve daha üretken ve yaratıcı olur.

Özetle: Rekabet sanıldığı kadar geliştirici değildir. Ve asıl olarak da doğal ve insani değildir. Çatışmada kazanan tek kaybeden çoktur. Birlikte kazanan çoktur, kaybedense yoktur.

Türkiye futbol başta olmak üzere sporda yarışmacı ve rekabetçi bir altyapı modeli ile kazanacaklarından çok kaybedecekleri ile ön plana çıkan ve çıkacak olan bir arayış içindedir.