Binaya bakıldığında hatırlanacak olan Erdoğan’ın “Büyük” bir diktatör olduğu, kibrinin ve egosunun “Büyük”lüğü, halkın ödediği vergilerle sarayda oturan en “Büyük” “Terbiyesiz”in kendisinin olduğudur

Gazetede gördüğüm bir resmin önünde uzunca bir süre takılı kaldım. İlk bakışta ürktüm. Ardından, binanın, küçük bir anahtar deliğine benzeyen merdivenlerinin fon olarak kullanılmasının yarattığı göz yanılsamasından dolayı büyük gözüktüğünü düşündüm. Sonra da çocukken izlediğim bir çizgi filmin repliği misali “bir saray gördüm sanki, evet evet bir saray gördüm.”

Gördüğüm, tam da son zamanlarda üzerinde hem yerli hem de yabancı basında birçok yazı yazılmış olan “Ak Saray”dı. Sonra “Ak Saray” ile ilgili haberleri biraz kurcaladım. Can Dündar’ın, resmin bize anlattıklarını analiz eden çok güzel bir yazısı ile birlikte Altan Öymen’in yabancı basındaki “Ak Saray” haberlerini derlediği yazılarını okudum. “Ak” sıfatının aksine ilk etapta gözüme çarpan büyüklüğü ve heybeti içimi kararttı. Aslında bir sıfat tamlaması olan “Ak Saray”a başka ne gibi sıfatların yakıştırılabileceğini düşündüm.

Mesela, “Büyük Saray” aslında daha iyi tanımlıyor nesneyi. Çünkü söz konusu bina birçok yönden çok büyük. Mesela, Saray’da 1.000 oda olduğu birçok haberde yer aldı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek “Ak Saray”ın maliyetinin 1 milyar 370 milyon lira olduğunu açıkladı. International New York Times, “Ak Saray”ın Beyaz Saray, Kremlin ve Buckingham Sarayı’ndan daha büyük olduğunu baş sayfasına taşıdı. Frankfurter Allgemeine Zeitung Ak Saray’ın, içine altı Beyaz Saray’ın veya 27 Fransız Cumhurbaşkanı sarayının sığabileceği kadar büyük olduğunu yazdı. Le Figaro, binanın büyüklüğünü 200 bin metrekarelik alana yapılmasıyla anlattı. Daily Telegraph, sarayın 384 milyon Sterlinlik maliyeti ile dünyanın en büyük sarayı olduğunu ve Versay Sarayı’ndan dört kat daha büyük olduğunu vurguladı. Financial Times da maliyetinin 600 milyon USD olarak bütçesinin iki katı büyüklüğünde gerçekleştiğini yazdı.

Oda sayısı veya maliyeti, yapının “Büyük”lüğü konusunda hala tatmin edici bir veri sağlamamış ise Die Welt gazetesinin, sarayın yeni alınan uçak ile birlikte yaklaşık 1 milyar dolar maliyetinin olacağı haberine yakından bakmakta fayda var. Gazete haberinde ayrıca, 2013 yılı resmi rakamlara göre bütçe açığının 8 milyar dolar (18,4 milyar TL) olduğunu belirtiyor. Dolayısıyla sarayın, 2013 yılı bütçe açığımızın sekizde biri büyüklüğünde olduğu sonucuna varabiliriz. 22 Ekim 2014 tarihinde Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “2013 Yılı Ocak-Eylül dönemi bütçe gerçekleşmeleri ve 2014 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı” hakkında yaptığı basın toplantısında ise bu yılın ilk dokuz ayında bütçenin 4,5 milyar TL açık verdiği ifade ediliyor. Yani 2014 yılı verilerine baktığımızda ise dokuz aylık bütçe açığının %30’una sarayı mal ettiğimizi görüyoruz. Yeterince “Büyük” değil mi? Öyleyse, yaklaşık iki milyon kamu emekçisine, Ocak 2014’te kişi başı net 123 TL’den toplam 246milyon TL ödenen maaş zammının, saray maliyetinin %18 ine denk düştüğünü belirtelim. Bunca büyük büyük rakamların yanı sıra sadece binanın yapımı için 10 bin adet ağaç kesilmiş olması bile yapının büyüklüğünü göstermiyor mu? Sizce de saray hala “Büyük” sıfatını hak etmiyor mu?

Bu arada haberleri okudukça “Ak Saray” sıfat tamlamasındaki “saray” kelimesi feci şekilde kulağımı tırmalıyor, aklımı kurcalıyor. Bir insan neden saray yaptırsın ki? Neden sarayda oturmak istesin ki? Tüm bunları düşünürken, büyüklüğün güçle bir ilgisi olmalı diye düşünüyorum. Ve hemen ardından güç kelimesinden türeyen “Güçlü” sıfatı geliyor ikinci olarak aklıma. İktidarın mutlak erkini, gücünü, görkemini gösterme şekli olarak yapılan mimari eserler, yani saraylar, kiliseler, kaleler, piramitler geçiyor aklımdan. İktidarlar aslında, bu büyük, görkemli, güç timsali mimari yapıları ile hem şimdiye hem de geleceğe mutlak erklerini ilan etme düşüncesini inşa ediyorlar.

Bu açıdan baktığımızda “Saray” tam anlamıyla Erdoğan’ın şimdiye ve geleceğe damgasını vurma çabasının bir ürünü olarak karşımıza çıkıyor. Sonsuz erkinin bir göstergesi. Ondandır ki İdare Mahkemesi’nin yürütmeyi durdurma kararına karşı “Güçleri Yetiyorsa Yıksınlar” diyerek bu “Büyük” binayı, “Ak Saray”ı, Sonsuz “Güç”le, mutlak erkiyle bağdaştırıyor. Dolayısıyla resme baktıkça aslında Erdoğan’ın egosunun “Büyük”lüğünün Saray ile cisimleştiğini görüyoruz.

Aynı zamanda Erdoğan’ın “Saray”da bu kadar ısrarcı olmasının nedeni “Güçlü” lideri, “Güçlü” Türkiye’yi simgelediği içindir. Oysa ki, Erdoğan’ın sandığının aksine ileride ondan geriye kalan bu bina ile birlikte hatırlanacak olan ne kadar güçlü bir lider olduğu değildir. Binaya bakıldığında hatırlanacak olan Erdoğan’ın “Büyük” bir diktatör olduğu, kibrinin ve egosunun “Büyük”lüğü, halkın ödediği vergilerle sarayda oturan en “Büyük” “Terbiyesiz”in kendisinin olduğudur.

Tabi insanın aklına başka sıfatlar da geliyor. Mesela, Kars’ta yapılan ve ardından kendi talimatıyla yıkılan insanlık anıtı heykeli için Erdoğan’ın kullandığı “Ucube” sıfatı. Ne diyelim, “Ak Saray” lar ormana dönmeli yurdumda!

Kaynaklar:
http://www.radikal.com.tr/yazarlar/altan_oymen/blank-1224972
http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/137081/Bir_Fotografin_Anatomisi.html
http://www.diken.com.tr/ingiliz-basini-ak-saray-nedeniyle-erdogana-hem-sultan-hem-kral-benzetmesi-yapti/
http://www.diken.com.tr/die-welt-erdoganin-cumhurbaskanliginin-turklere-maliyeti-1-milyar-dolar/
http://www.sendika.org/2014/10/224797/
http://dergi.mo.org.tr/dergiler/4/484/7058.pdf
http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=384&RecID=3099
http://www.bianet.org/bianet/yasam/159733-ak-saray-a-1-milyar-370-milyon-nasil-harcandi
http://www.bumko.gov.tr/TR,4918/sayin-bakanimiz-mehmet-simsekin-2013-yili-merkezi-yonet-.html