Milli Eğitim Bakanlığı, Ece Ayhan’ın ‘Meçhul Öğrenci Anıtı’ şiirini anayasaya aykırı buldu. Kitaba düşük puan verildi. MEB, Reşat Nuri’nin ‘otel’ yazısını da sansürledi

Vatan’dan Kıvanç El’in haberine göre, Serim Yayınları tarafından 12’nci sınıflar için hazırlanan Türk Edebiyatı Ders Kitabı’nda sansür yaşandı. Yayınevi hazırladığı kitabın ders kitabı olarak okutulması amacıyla inceleme yapılması için Talim ve Terbiye Kurulu’na verdi. Kurul kitabı iki kez farklı “uzmanlar”a gönderdi. İlk incelemede Ece Ayhan’ın şiiri, ikinci incelemede Reşat Nuri’nin yazısı sansürlendi.

‘Anayasaya aykırı’

Kurul da ders kitabı incelemelerindeki yeni uygulama kapsamında söz konusu kitabı incelemeyle yetkilendirilmiş “uzmanlara” gönderdi. Uzmanlar da kitap inceleme yönetmeliği uyarınca Türk Edebiyatı 12. Sınıf Ders Kitabı’nı “İçeriğin Anayasa ve kanunlara uygunluğu”, “İçeriğin bilimsel olarak yeterliliği”, “İçeriğin eğitim ve öğretim programının kazanımlarını gerçekleştirme yeterliliği” ve “Görsel tasarım ve içerik tasarımının, öğrenmeyi destekleyici nitelikte olması ve öğrencilerin gelişim özelliklerine uygunluğu bakımından” ayrı ayrı değerlendirdi.

Kitabı “İçeriğin Anayasa ve kanunlara uygunluğu” açısından inceleyen “uzmanlar”, kitabın ikinci ünitesinin sekizinci kısmında “İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir (1960-1980)” başlığı altında yer verilen konudaki “Meçhul Öğrenci Anıtı” şiirini “Devletin manevi kişiliğini zedeleyecek ifadeler barındırmaktadır” denilerek çıkarılması önerildi. Talim ve Terbiye Kurulu da “Meçhul Öğrenci Anıtı” şiirinin kitaptan çıkarılması gerektiğine ilişkin inceleme raporunu gündemine aldı. Kurul, “Meçhul Öğrenci Anıtı” şiirinin kitaptan çıkarılması görüşünü benimsedi ve kitaba 5.7 puan vererek “uygun bulunmaması” kararı verdi.

MEB kendi kitabını sansürledi

Serim Yayınları, kararı üzerine düzeltmelere giderek kitabı tekrar Talim ve Terbiye Kurulu’nun incelemesine sundu. Kurul bu kez kitabı farklı uzmanlara yolladı. Uzmanlar, ilk inceleme doğrultusunda düzeltilen kitapta bu kez Cumhuriyet dönemi edebiyatında önemli yeri olan roman, öykü ve oyun yazarı Reşat Nuri Güntekin’in “Anadolu Notları I-II” eserindeki “Otel” başlıklı gezi yazısındaki bir paragrafa sansür uyguladı. “Otel” başlıklı gezi yazısında Reşat Nuri Güntekin’in, kaldığı otelde kendisine yakmak için odun getiren “garson” üzerinden yaptığı genel değerlendirmesi “Milli kültürü zedeleyici nitelikte” bulundu.

Kitap, bu kez Reşat Nuri Güntekin’in eserinin sansürlendiği ikinci incelemesi sonrasında 3.3 puan verilerek Kurul’un görüşüne sunuldu. Talim Terbiye, ilginç bir şekilde, ilk incelemede 5.7 puan alan ve eksikleri düzeltildikten sonra tekrar incelenen kitaba ikinci incelemenin ardından verilen 3.3 puanı ve Güntekin’e sansürü de onayladı. Sansüre imza atan MEB, Reşat Nuri’nin kitabını daha önce ‘100 Temel Eser’inin arasına almıştı. Bakanlık böylelikle kendi kendini sansürlemiş oldu.

‘Solgun bir halk çocukları ayaklanmasının kalbine’

MEB’in sansürlediği Meçhul Öğrenci Anıtı’nın şairi Ece Ayhan, İkinci Yeni akımının en önemli şairleri arasında kabul ediliyor. Meçhul Öğrenci Anıtı’nın Haziran İsyanı’nda da sokaklara yazılan ve güncelliğini koruyan dizeleri okunduğunda “devletin manevi kişiliğini zedeleyecek ifadeler”in neler olduğu görülüyor:

Buraya bakın, burada, bu kara mermerin altında
Bir teneffüs daha yaşasaydı
Tabiattan tahtaya kalkacak bir çocuk gömülüdür
Devlet dersinde öldürülmüştür

Devletin ve tabiatın ortak ve yanlış sorusu şuydu:
-Maveraünnehir nereye dökülür?
En arka sırada bir parmağın tek ve doğru karşılığı:
-Solgun bir halk çocukları ayaklanmasının kalbine!dir.

Bu ölümü de bastırmak için boynuna mekik oyalı mor
Bir yazma bağlayan eski eskici babası yazmıştır:
Yani ki onu oyuncakları olduğuna inandırmıştım

O günden böyle asker kaputu giyip gizli bir geyik
Yavrusunu emziren gece çamaşırcısı anası yazdırmıştır:
Ah ki oğlumun emeğini eline verdiler

Arkadaşları zakkumlarla örmüşlerdir şu şiiri:
Aldırma 128! İntiharın parasız yatılı küçük zabit okullarında
Her çocuğun kalbinde kendinden daha büyük bir çocuk vardır
Bütün sınıf sana çocuk bayramlarında zarfsız kuşlar gönderecek.”

Sendika.Org