2 Kasım 2011 tarihinde çıkan 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin gereği olarak, Sağlık Bakanlığı’nın hizmet icrasından çekilmesiyle kurulan Türkiye Kamu Hastaneler Kurumu, 5 Ekim 2012 tarihinde Verimlilik Değerlendirmesi Hakkında Yönerge yayımladı.

Hastaneleri ve personeli rekabet ortamında hizmet sunmaya tabi kılacak yönerge ile işlem sayısı bakımından başarısız olanlara yaptırım da uygulanacak.

Yönergenin amacı “kaynak kullanımının ve hizmet sunumunun etkinlik ve verimliliğinin değerlendirmesi” olarak belirtilmekte.

Kurum tarafından birlik, sağlık tesisleri ve birlik yöneticileri için “karneler” hazırlanacak. Her yılın Temmuz ayında ara karne ve takip eden ocak ayında düzenlenecek olan yıllık karneyle, toplanan puanlar dikkate alınarak birlikler ve sağlık tesisleri (A), (B), (C), (D) ve (E) şeklinde sınıflandırılacak. (Başarı grubu puanı A: 800-1.000, B: 700-800, C:600-700, D:500-600, E:500’den az)

Başlangıç karnelerinden (2013 Ocak ayı) sonra ilk ara karneler 2013 yılının ilk altı aylık verileri kullanılarak 2013 yılının Temmuz ayında; ilk yıllık karneler ise 2013 yılının verileri kullanılarak 2014 yılının Ocak ayında oluşturulacak.

Karne puanlarının belirlenmesinde; “1-tıbbi, 2-idari, 3- mali, 4- kalite, hasta ve çalışan güvenliği ile memnuniyeti, 5-eğitim, 6-izlem, veri doğrulama ve kanıta dayalı gözlemsel değerlendirme” kriterleri dikkate alınacak.

Örneğin Tıbbi kriterler olarak; acil servis müracaat yoğunluğu (50 puan üzerinden), acilden sevk edilen hasta oranı (100), Acil etkinlik skoru (100), poliklinik etkinlik skoru (100), Hasta yatışları (100), Yataklı servis etkinlik skoru (100) Ameliyat etkinlik skoru (100), yoğun bakım yatak kullanımı (150), Laboratuar bekleme süresi (100), Görüntüleme bekleme süresi (100) etkinliklerden puan toplanacak ve başarılı bir karneye ulaşılmaya çalışılacak.

İdari kriterler olarak; Merkezi Hastane Randevu Sistemi (MHRS) Kullanımı (100), Ameliyat masası başına günlük ameliyat sayısı (100), 16:00-08:00 saatleri arası yatan hasta başına düşen sağlık personeli sayısı (hemşire, ebe, sağlık memuru) (50), Sağlık hizmetleri için kullanılan kapalı alan / toplam kapalı alan (50), Enerji sarfiyatı (50), Mali Toplam tahakkuk geliri / toplam gider (150), Net borç / net hizmet tahakkuk tutarı (200), Gelir bütçesi gerçekleşme oranı (70), Borçluluk süresi (100), Hasta maliyetleri (100), Hasta memnuniyet oranı (100), Çalışan memnuniyet oranı (100) üzerinden değerlendirmeler yer alıyor.

“Başarısızlık” hallerinde ise Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’nun genel sekreterin görevine son vereceği söyleniyor. Örneğin hastane birliğinin (D) grubunda devralınması halinde, üçüncü değerlendirmede üst gruba çıkarılamaması veya bünyesindeki sağlık tesislerinden birinin ardarda yapılan iki değerlendirmede de grup düşürülmesi “başarısızlık” olarak kabul ediliyor. Benzer şekilde (E) grubu olarak devralınan sağlık tesisinin ikinci değerlendirmede bir üst gruba çıkarılamaması da genel sekreterin görevine son verilme gerekçesi olarak ifade ediliyor.

Başarısızlık sebebiyle genel sekreterin değişmesi halinde birlik başkanlarının ve başarısızlığa sebebiyet veren hastane yöneticilerinin sözleşmeleri kendiliğinden sona ereceği de yönetmelikte vurgulanıyor. Bu gibi “düşük performans” örneklerini bir sağlık tesisi ölçeğinde gerçekleşmesi durumunda ise genel sekreterce hastane yöneticisinin görevine son verileceği söyleniyor.

Sık hastalanan halk velinimetimizdir
Diyelim ki; günlük yaşamda stres kaynakları düşük olan, sağlıklı beslenme olanakları ve sağlıklı çevresi olan bir bölgede yaşıyorsunuz. Ya da yaşadığınız yerde hastanede tedavinize yeterli zaman ayrıldı ve sık sık kontrole gelmenize gerek kalmadı, iyileştiniz. Bu durumda oradaki hastane yeterli işlem ve kriterlere uymamış olduğundan verimliliği düşük olacaktır. Yeni kriterlere göre “iyi hastane” tüm kapasitesini aktif kullanarak iş-işlemler skorundan puan toplayan, dolayısıyla para kazandıran hastanedir. Yeni anlayışta iyi hastane, çevresinde hastalanmayan sağlıklı toplum değil, “müşteri velinimetimizdir” anlayışıyla, iyileşemeyen müşterisi eksik olmayan hastanedir.

Tüm sağlık tesisleri rekabet ortamında hizmet sunmaya zorlanmaktadır. Elindeki kıt olanakları “sinekten yağ çıkarırcasına” kullanan yönetim kadrosuna ve aynı kabiliyette, yeni nesil sağlık personeline ihtiyaç duyulmaktadır. Öyle ki işini, ücretin şartı olarak uzun-yoğun mesailerle yürütürken, büyük alışveriş-yaşam alanlarına dönüştürülen işyerinde kendisi ve işyeri için puanlar-paralar kazanmalı. O hastane ki, gelen müşterisine sağlık hizmeti yanında, giyim, kişisel bakım, incik-boncuk, çeşitli fantastik alternatif terapi yolları, tüketime dayalı eğlence-dinlenme olanakları da sunabilmelidir. Birileri için “sağlık sektörü” doğru işletilebilirse en kârlı alanlardan biri görülmektedir. Ne yazık ki sağlıkta kâr’a dayalı yaklaşım; halk için sürekliliği olan hastalık, sakatlık, ölüm demektir.