Bask ülkesinin önemli bir kısmı İspanya, küçük bir kısmı da Fransa sınırları içerisinde bulunuyor. İspanya sınırları içerisinde olan bölgenin yüzölçümü 7,234 km², nüfusu 2,2 milyondur. Fransa sınırları içerisinde bulunan bölgede ise yaklaşık olarak 500 bin kişi yaşıyor.

Bask Vatanı ve Özgürlüğü hareketi olarak tanınan ETA, bir grup üniversite öğrencisi tarafından faşist Franco rejimine karşı, ‘bağımsız ve sosyalist’ bir Bask ülkesi yaratmak amacıyla kuruldu.

ETA hareketi, İspanya faşist rejimine karşı verdikleri mücadelede önemli başarılar elde etti. 1968’de İspanyol gizli polisinin şefi Meliton Manzanas’ı öldürerek ismini uluslararası alanda duyurdu. Basklı militanların Franko faşist iktidarı tarafından idam edilmesine, Başbakan Amiral Carrero Blanco’yu öldürerek cevap verdi. ETA’nın bu eylemi İspanya’da iç politik dengeleri önemli oranda etkiledi ve Basklıların politik taleplerinin görmezden gelinemeyeceğine dair önemli bir tartışma başlattı.

1978 yılında İspanya anayasasın değiştirildi ve 29 Temmuz 1979’da Alava, Biskay ve Guipuzcoa şehirlerinden oluşan Bask ‘özerk’ bölgesi anayasal bir statüye kavuşturuldu. İdari başkenti Vitoria-Gasteiz şehri olan özerk bölgenin 25 kişiden oluşan parlamentosu, hükümeti ve başbakanı bulunuyor. Ayrıca Bask ülkesini temsil eden Bayrak ve İstiklal Marşı var.

Bask ülkesinde iki dilde eğitim yapılmaktadır. Bu bölgede Baskça ve İspanyolca devlet tarafında resmi-yazışma dili olarak kullanılıyor.

Bölgenin öncelikli sorunlardan biri de güvenliktir. Bask ülkesinin güvenliğini, doğrudan özerk hükümete bağlı olan Ertzaintza denilen polis teşkilatı sağlamaktadır. Güvenlikte yer alan polislerin ezici bir çoğunluğu Bask kökenlidir.

Bask özerk bölgesinde farklı politik eğilimlere sahip birçok siyası parti bulunuyor ve bunlar parlamento seçimlerine katılıp koalisyon hükümetini oluşturabiliyorlar. Örneğin Bask Milliyetçi Partisi, Bask Ülkesi Sosyalist Partisi, Ezker Batua/Izquierda Unida Sol Birlik, Bask Ülkesi Komünist Partisi, Bask Ülkeleri Komünist Partisi, Bask Ülkesi Komünist Hareketi, Aralar-Sosyalist, Ayrılıkçı Parti, ETA’nın siyasi kanadı Batasuna gibi farklı politik eğilimlere sahip partilerin tamamı, Bask bölgesinde yasal olarak kurulmuş olup politik faaliyet yürütmektedirler.

Yıllardır silahlı mücadele veren ETA, doğal olarak Bask ülkesinde önemli bir ayrıcalığa sahiptir. ETA hesaba katılmadan politik dengelerin belirlenmesi söz konusu değildir. ETA’nın askeri potansiyeli ve yarattığı politik güç onu stratejik ilişkilerin merkezine oturtmaktadır. ETA’nın siyası kolu olduğu iddia edilen Batasuna’nın oy potansiyeli % 15-25 civarındadır. Ancak Bask ülkesinin stratejik çıkarları için yapılan görüşmelerde ETA belirleyici bir güçtür. Bu nedenle, İspanya devleti barış görüşmeleri için doğrudan veya dolaylı olarak ETA’yı muhatap almaktadır. Çözümün ana gücünü temsil ettiğinin farkındadır.

‘Bağımsız sosyalist bir Bask ülkesi’ için yıllarca mücadele eden ETA, geniş içerikli bir özerkliği elde etmiş bulunuyor. Bugün ise ülkesinin çok daha bağımsız bir statüye kavuşturulması talebinde bulunuyor. Bunun için politik koşullara göre İspanya hükümeti ile dolaylı veya doğrudan görüşmeler yapmakta, gelişmelere bağlı olarak tek taraflı ateşkes kararı almaktadır.

Ateşkes
ETA, birkaç gün önce bir durum değerlendirmesi yaparak, “demokratik bir sürecin” yeniden başlatılması için “silahlı eylemleri durdurma” kararı aldığını kamuoyuna deklare etti. Yapılan açıklamada, “Hükümet istekliyse, ETA demokratik süreci harekete geçirmek için gerekli minimum demokratik koşulları kabule hazırdır. Bölgenin geleceğine demokratik bir süreçte, diyalogla karar verilmesini sağlayacak bir çözüm için bu kararı almamız birkaç ay sürdü.” ETA, özerk Bask bölgesinin bugünkü yapısının daha ileriye taşınabilmesi için silahlı mücadelenin yerine demokratik çözümü esas alan bir yeni bir süreç başlattı. Uzun ve zorlu bir tartışmanın ardında bu kararı alan ETA’nın çıkışı, özellikle İspanya’nın iç politik dengelerini yeniden şekillendirecektir.

İspanya hükümeti, daha öncede ‘ETA ile silahlı eylemleri durdurma kararı aldığı takdirde görüşebileceğini’ açıklamıştı. Hükümetteki Sosyalist İşçi Partisi, “ileri bir adım, ancak her zaman temkinli olunmalı” açıklamasıyla süreci izleyeceklerini belirtti. Her iki taraftan yapılan bu açıklamaların yönünü gelecekteki ilişkilerin düzeyi belirleyecektir. İspanya hükümeti ETA ile görüşmeye karşı olmadığı gibi sorunun çözümü için adım atabileceklerini de belirtti.

Bask ülkesi, Diyarbakır’ın yarısı büyüklüğünde, nüfusu da Diyarbakır’dan biraz fazla ve iç işlerinde bağımsız özerk bir yapıları var. Türkiye’de 20 milyona yakın Kürt yaşıyor ve Kürdistan coğrafyası yüz ölçüm olarak dünyanın onlarca ülkesinde büyük bir alanı kaplıyor. Kürtler halen bir halk olarak kabul edilmediği gibi politik temsilcilerinin bütün barış talepleri doğrudan reddediliyor.

Türkiye ciddi bir iç savaş süreciyle karşı karşıyadır. Ancak bunu durdurmanın da çok basit bir yol var. İspanya devletinin, Bask bölgesine vermiş olduğu özerkliğin aynısını, Türk devleti Kürtlere versin, silahlar aynı gün susar, insanlarımız ölmez. Savaşın yerini barış alır.

Türk aydınları, devletin akıl hocaları, diplomalı resmi sözcüleri, bu öneriyi devlete sunsanız; size ne zararı olur!