Karadeniz’in incisi Sinop’un yine “Karadeniz’in Bodrum’u” olarak bilinen ilçesi Gerze termik santral projelerinin tehdidi altında. Gerze Belediye Başkanı Osman Belovacıklı ile ilçeye kurulması düşünülen termik santrallere karşı yürüttükleri mücadele üzerine konuştuk.

Merhaba, en son olarak sizinle Gerze’de YEGEP’in düzenlediği panelde görüşmüştük. Başarılı bir panel olmuştu. Gerze’de yapılması düşünülen termik santral hakkında görüşlerinizi almak istedik. Bize Gerze’nin geçmişi ve şu anki durumu hakkında kısaca bir bilgi verebilir misiniz?

Osman Belovacıklı: Karadeniz’in gezmeye görmeye değer tarihi ve tabiat güzellikleri ile dolu ilçemiz antik çağlardan bu yana toplumlar tarafından yerleşme ve barınma yeri olarak seçilmiştir.

Tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan ilçemizde Hitit, Frig, Kimmer, Lidya ve Pers uygarlıklarının yaşadığı biliniyor. Büyük İskender, Roma, Anadolu Selçuklu devleti, Trabzon Rum Devleti, Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu egemenliğinde yaşamıştır.

Gerze 1896’da Sinop ilinin nahiyesi 1920’de de ilçesi olmuştur. 13 Şubat 1956 yılında büyük bir yangın felaketi geçiren ilçemiz devlet tarafından yeniden imar edilerek modern bir ilçe haline gelmiştir.

Yaz mevsimi kısa, kışlar ılık ve yağışlıdır. Sarımsak ve kabalı Çayı kenarlarında az miktarda ova vardır. İlçemizin arazi yapısı engebeli olup orman ve mera alanları bitki örtüsünü oluşturmaktadır.

İlçemizde bundan on yıl önce geçim kaynağı tütün ve tütüne bağlı tütün işletmeciliği idi. Fakat bu dönem alınan başta tütün olmak üzere tarım ürünlerine konan kota uygulaması bölge insanını diğer illere göçe zorladı.

Bundan sonra Gerze tarım alanında üretemediğinden sadece memur ve emekli kasabası haline geldi.

Fakat bir yıl içinde kırsal kesimin verimliliğini artırmak için çiftçi birliği kurulmuş özellikle de organik üretimin revaçta olduğu günümüzde örtü altı sebzecilik teşvik edilerek tarımın tekrar canlanması için çalışmalar yapılmıştır ve yapılmaktadır.

İlçemizin en önemli gelir kaynağı son yıllarda turizm olmaya başlamış bu anlamda da turistik tesislerin yapımı ve hizmet kalitesinin yükseltilmesi çalışmaları yoğunlaştırılmıştır ve çalışmalarımız hala devam etmektedir.

Ayrıca ilçemizde açılan üniversitenin genişletilmesi çalışmaları yapılmış olup önümüzdeki yıldan itibaren bir bölümü daha yapılarak öğrenci sayısının artırılmasıyla ilçemiz ekonomisine katkı sağlamasına çalışılmaktadır.

İlçemizin Karadeniz kıyısında olması nedeniyle halkımızın bir bölümü de küçük balıkçılıkla geçinmektedir. Tirol ve Gırgıl avcılığı ilçemizde yapılmadığından kıyı avcılığı hem balıkçıların geçimini sağlamakta hem de denizimizdeki balık nesillerinin tükenmesini önlemektedir.

Eğitim seviyesi ilçemizde yüksektir. Şöyle söylersek her üç haneden birinde yüksek okul mezunu bulunmaktadır. Ortaöğretimde beş okulumuzun olması da öğrencilerimizin seçme imkanını artırmış bu da gençlerimize üniversite yolunu açmıştır.

İlçemizde turizmi geliştirmeye yönelik yatırımlar yapılabileceği gibi eğitim seviyesinin yükseltilmesine yönelikte girişimler de olabilir. En önemlisi bacasından duman çıkmayan , zehir yaymayan sanayicilerimizde burada yatırım yapabilir. Gerze’nin doğasına ve insanına zarar vermeyecek bu tür yatırımları her zaman Gerze halkı memnuniyetle karşılamıştır ve karşılayacaktır.

Bize ilçeye kurulması planlanan termik santraller hakkında bilgi verir misiniz?

İlçemizin Yaykıl köyü Çakıroğlu mevkiine, Tuncay Özilhan’a ait Anadolu Grubu tarafından yapılması planlanan ve şu anda da ÇED aşamasında olan bir başvuru yapılmış durumda.

Bakanlığa verilmiş olan başvuru dosyasından aldığımız bilgilere göre 1200 MGV’lık bir santral kurulmak isteniyor. Bu santrellerin Güney Afrika ve Kolombiya’dan getirilecek kömürle çalıştırılması düşünülüyor. Bu kömür bu ülkelerden doğrudan alınmıyor, ABD ve Almanya gibi dünya kömür piyasalarını elinde bulunduran ve bizim gibi ülkelere satan ulusötesi şirketlerden alınacak.

Basından sizin termik santrallere karşı çıktığınızı görüyoruz…

Termik santralin yapılmasına şiddetle karşıyım ve yapılmaması için halkla birlikte yapılması gereken her şeye de hazırız ve yapıyoruz. Çünkü biraz önce de bahsettiğim gibi nüfusumuzun yüzde 70’i emeklilerden oluşmaktadır. Bu insanlar Gerze’ye havasının, suyunun temizliğinden ve doğasının yaşanabilir bir yer olmasından dolayı gelmişler ve yerleşmişlerdir. Şimdi termik santral yaparak bu insanları bir an önce öldürmek istiyorlar. Ve doğasını yok etmek istiyorlar. Tuncay Özilhan bol para kazanacak, çocuklarına büyük bir miras bırakacak diye ilçemizi kirletmelerine izin vermeyeceğiz. Buna izin verdiğimizde bu şirket çocuklarına bol para ve mülk, biz ise onlar tarafından kirletilmiş bir Gerze bırakmış olacağız. Bu mücadelede başarılı olacağımızı biliyoruz. Çünkü biliyoruz ki örgütlü halk yenilmez.

Termik santraller yüksek oranda hava kirliliğine yol açıyor. Anayasanın 56. maddesi ise “Herkesin temiz bir çevrede sağlıklı yaşama hakkı vardır.” diyor. Sizce termik santral Sinop ve Gerze’de bu hakkı ihlal mi edecek? Termik santrallerin hava kirliliği yaratacak olmasından başka bölgeye ne gibi zararları olacak?

Gerze’de bu termik santralin kurulması halkın sağlıklı yaşama hakkının açıkça ihlali anlamına gelmektedir.

Santrali kurmak için başvuru yapan firmanın ifade ettiği rakamlara göre bu santralde saatte 464 ton kömür yakılması planlanmaktadır. Santralin bacasından çıkacak gazlar azot oksitler, kükürt oksitler, partikül madde, karbonmonoksit, civa buharı, siyanür ve radyoaktif atıklardır.

Firma bu gazların zararını ortadan kaldıracak bir filtre sistemi kullanacağını söylese de biz üniversitelerimizin bilimsel çalışmalarından öğrendiğimiz bilgilerle böyle bir teknolojinin olmadığını biliyoruz.

Samsun Tabip Odası’nın termik ve mobil santrallerin su kirliliğine etkisi raporundan edindiğimiz bilgilere göre, kömür gibi fosil yakıtların yanmasıyla içeriğinde bulunan kirliliğe sebep olacak arsenik, kadmiyum, kurşun, antimuan, selenyum, kalay ve çinko gibi toksit elementler; cüruf, kül ve gaz şeklinde ortaya çıkan atıklara geçiyor. Atıkların çevreye boşaltılması ile içerdikleri zehirli elementler atmosfere, yeryüzüne ve okyanuslara kadar taşınabiliyor.

Ayrıca bu santralin enerji üretiminde kullanacağı su denizden alınacak. Denizden alınacak su bu santralde kullanıldıktan sonra birkaç derece ısınmış ve çürük su olarak yeniden denize verilecek. Bu uygulama denizimizde doğal yaşamı bitirecek tehditler içermektedir. Bu uygulama sonucunda ilçemizin önemli gelir kaynaklarından biri olan balıkçılık da bitecektir ve orman alanları yok olacaktır.

Bugüne kadar termik santrale karşı herhangi bir dava açıldı mı? Santrallere karşı neler yapıldı, bildiğimiz kadarıyla daha ilk günden beri büyük bir mücadele içindesiniz. Bugüne kadar santrallere karşı nasıl mücadele edildi?

Termik santrallerin kurulmasına karşı Gerze halkı oldukça duyarlı ve inançlı bir müca
dele sürdürmektedir. Gerze’de bulunan ve termik santrallere hayır diyen 15 civarında bileşen bir araya gelerek Yeşil Gerze Çevre Platformunu kurdu (YEGEP). Bu platform kurulduğundan beri ilçemizde etkili ve örgütlü bir mücadele sürdürmektedir.

Belediyemizin de bileşenlerinden biri olduğu platform bugüne kadar birçok defa halkı bilgilendirme toplantıları yaptı. Ayrıca yaklaşık 800 kişinin katılımı ile bir panel düzenlendi. Yine platform tarafından başlatılan bir imza kampanyası sonucunda 10 bin nüfuslu ilçemizde 7 bin imza toplandı ve Sinop gezisine gelen Cumhurbaşkanımıza verildi.

Ayrıca müdahil olarak Sinop Barosu ve Yaykıl köyü muhtarı Ahmet Tiryaki ile aynı köyden Cengiz Oğuz tarafından Danıştay’a dava açılmış Danıştay da EPTK’nın böyle şirketlere vermiş olduğu ÇED öncesi önlisansı iptal etmiştir. Bu da oldu bittiye getirilmek istenen termik santral planlarının önünü kesmiştir.

Ayrıca YEGEP tarafından Kahramanmaraş Elbistan’daki ve Adana Sugözü’ndeki termik santrallere gezi düzenlenmiş ve bölge halkının şikayetleri dinlenmiştir. Şikayetlerimizin ortak olduğu ve bu konudaki kaygılarımızın haklılığı yöre halkıyla yapılan sohbetlerde ortaya çıkmıştır. Bu gezideki izlenimler, kamera çekimleri ve elde edilen bilgiler Gerze halkıyla yapılan bir panelde 1000 kişinin katılımıyla paylaşılmıştır.

Ayrıca 25 Nisan 2010 Pazar günü Gerze’de YEGEP tarafından “Termik Santral İstemiyoruz Mitingi” düzenlenecek ve bir kez daha halkın demokratik tepkisi açığa çıkarılacaktır. Bu mitinge ülkemizdeki tüm duyarlı kesimleri davet ediyoruz.

Halkın termik santrallere bakışı nedir?

Başta istihdam sağlamak amacıyla benden önceki belediye başkanı ve birtakım sivil toplum örgütü başkanları olaya sıcak bakmıştır. Fakat daha sonra santralin gücünü ve hem yakıt olarak hem de atıkların miktarını öğrendiklerinde tamamen karşı çıkmışlardır. YEGEP başlarındaki bu bela hakkında üniversitelerle gerekli işbirliğini yapmış ve bilimsel çalışmalar yaparak her ortamda termik santrallerin zararı hakkında halkı bilinçlendirmiştir. Ben de her gittiğim ortamda termik santraller konusunda dilimin döndüğü kadar halkı bilinçlendirmeye çalıştım ve çalışıyorum. Bu anlamda belediyenin imkanlarını da kullandım. Platforma gereken destekleri verdim. Şu anda halkın içine girdiğimde termik santralin yapımının engellenmesi ile ilgili çok büyük bir halk desteği alıyoruz. Halkımız bu konuda bilinçlendi.

Panelde “örgütlü halk yenilmez” demiştiniz. Örgütlenme konusunda ne gibi çalışmalar yapıldı?

Yeşil Gerze Çevre Platformu (YEGEP) kurularak mücedele örgütlü bir hale getirildi. Bunun dışında da diğer çevre platformları ile işbirliği yapıldı. Erzin ve Sugözü çevre platformları ile de sürekli iletişim halindeyiz.

Halkın içinden gelen ve halkla birlikte hareket eden, kararları halkla birlikte alan ve uygulayan belediye başkanlarımızın sayısının çoğalmasını umuyor ve size de termik santral mücadelesinde başarılar, kazanımlar diliyoruz.

Ben de size teşekkür ediyorum.

Gerzeliler termik santral projelerine karşı eylemde

Çarşı termik santrale de karşı

Gerzeliler ilçelerine “Karadeniz’in Bodrum’u” diyor

Röportaj: Hülya Yeşilyurt